95

u dzieci. Są nimi uszkodzenia CUN przejawiające się w zaburzeniach funkcjonowania kanałów sensorycznych prowadzących z narządów zmysłu (wzroku, słuchu, smaku, węchu i czucia) do mózgu.

Terapia dzieci autystycznych nie jest przedmiotem naszego opracowania, jednak zaproponowany przez Delacato sposób widzenia senso-ryzmów ma znaczenie bardziej uniwersalne. Przedstawiam poniżej krótkie (i oczywiście niepełne) omówienie objawów zaburzeń sensorycznych, aby zachęcić nauczycieli do zapoznania się z tą problematyką.

Ze względu na uszkodzenia mózgu odbiór bodźców sensorycznych może być trojako zakłócony przez nadwrażliwość zmysłową, zbyt małą wrażliwość oraz tak zwany biały szum (przekaz sensoryczny jest zakłócony przez sygnały wytwarzane wadliwie przez układ nerwowy).

Objawem nadwrażliwości dotykowej dzieci mogą być na przykład negatywne reakcje na szorstkie ubranie, nielubienie wody o innej temperaturze niż temperatura ciała, unikanie dotyku innych osób. Ta grupa dzieci wybiera zazwyczaj miękkie, pluszowe zabawki do delikatnego głaskania swojego ciała.

Nadwrażliwość węchowa jest częstą przyczyną mdłości i wymiotów, a także usilnego wstrzymywania się od wypróżnień i oddawania moczu ze względu na zapach kału i moczu. Dzieci te uciekają przed naturalnymi zapachami innych ludzi. Nie są w stanie znieść silnych woni potraw, co może powodować opór przed jedzeniem.

Dzieci z nadwrażliwością słuchową dobrze znoszą hałas, który same robią, unikają zaś dźwięków i hałasów zewnętrznych przez zatykanie uszu i ignorowanie bodźców słuchowych. W tym ostatnim przypadku będzie to sprawiało wrażenie całkowitej głuchoty. Dzieci te bardzo słabo śpią lub nie śpią w ogóle. Dziecko nadwrażliwe słuchowo boi się zwierząt, gdyż nie może wytrzymać na przykład szczekania psa. Boi się także ulicy i jej dźwięków, wiatru, burzy, deszczu, szumu morza, szczęku nożyczek, maszynek elektrycznych itp.

Dzieci nadwrażliwe smakowo mają tendencję do wypluwania jedzenia. Nadwrażliwość wzrokową zaś najlepiej możemy rozpoznać po ciągłym przyglądaniu się przez dziecko maleńkim punkcikom w jego otoczeniu, długiemu patrzeniu przez maleńkie dziurki, popękane szkło itp. Dzieci te uwielbiąją wszelkie koła: zegary, płyty gramofonowe itp. Potrafią godzinami przyglądać się chmurom, gwiazdom, wysokim budowlom.

Zbyt mała wrażliwość dotykowa przejawia się w dostarczaniu sobie przez dziecko silnych bodźców, najczęściej przez gryzienie lub uderzanie. Wszystko to, co dla nas byłoby bolesne, sprawia im przyjemność. Zbyt mała wTażliwość węchowa przejawia się w poszukiwaniu silnych wrażeń