Cele wych728 bmp

osobowy człowieka w coraz większym stopniu zależy od. jego twórczego udziału w procesach przemiany tej-nowoczesnej cywilizacji. Epoka nasza otwiera perspektywy dla sytuaicji, w której nie będzie innego sposobu przygotowania człowieka do życia jak tylko poprzez rozwój ludzkiej osobowości, i odwrotnie, rozwój osobowości będzie mógł dokonywać się jedynie poprzez pogłębione przygotowanie — nie tylko o charakterze instrumentalnym — po.prostu do życia.

./ Dokładniejsza analiza problemów, jakie wynikają z ;> taki ej ^strategii wychowania, wymagałaby szczególnego rodzaju badań zespołowych. Ale po to, by podjąć i te trudne zagadnienia, można by po prostu wyli-czyć iproblemy, które zasługują na wzięcie pod uwagę w/polityce oświatowej.

a. Pierwsza grupa. tych problemów obejmuje pewne aspekty,/ludzkiej aktywności, które, zdaje się, mają szczególne znaczenie dla wychowania „na miarę" człowieka..naszych czasów.. Chodzi tu, mówiąc ogólnie, o to wszystko, co określa się mianem potrzeb -człowieka, motywów jego postępowania i bodźców jego działalności.

/-ćSprawy te stają przed wychowawcami.-Ich nowe zadanie. będzie polegało na tym, by wychowanie kształciło w młodych pokoleniach potrzeby pożądanej /jakości i wartości. Nie -da się zaprzeczyć, iż jest to> zadanie trudne. Trudności wynikają zarówno z faktu/'że ani historia wychowania, ani dzisiejsza praktyka pedagogiczna nie dostarczają nam przykładów kształtowania potrzeb realizowanego w sposób systematyczny, i świadomy, jak i z faktu, jeszcze bardziej enigmatycznego, że nawet pojęcie potrzeb „pożądanej'.’. jakości nie wydaje się dostatecznie jasne.

u

(' .Druga, wielka grupa problemów, jakie stają przed jiowoczesną pedagogiką, wyznaczona jest przez poję-

cia takie, jak doświadczenie i ekspresja własnej osobowości, doświadczenie istnienia, twórczość i samorealizacja. Trzeba dobrze zrozumieć pierwszoplanową rolę, jaką spełnia w ludzkim życiu to, co określa się mianem „samorealizacji". Chodzi tu o proces rozwoju i wzrostu, w jakim jest akceptowana i wyrażana zasadnicza treść osobowości, jej ukryte siły i jej uśpione możliwości, jej „funkcjonowanie" integralne i wieloraki^; proces *teri zakłada," ż jednej strony,• że zostaje uznana i akceptowana „podstawa" osobowości danej każdej jednostce; z drugiej — że jej przemiany są kierowane i orientowane ku dojrzałości ludzkiej istoty.

Wychowawcy powinni troszczyć się nie tylko o odpowiedni rozwój wszystkich dyspozycji, jakie przejawia człowiek, lecz także o ich zwielokrotnienie. Winni więc kształcić i rozwijać wciąż nowe siły. Inaczej mówiąc, chodzi o to, by wychowanie zarazem dawało formę życiu i zapewniało jego intensywność i bogactwo.-

Oczywiście, proces przygotowania "do - życia zawodowego i przebudzenie tego życia są z sobą ściśle powiązane. Ale dyrektywy praktyczne wynikające z tych dwóch procesów -są, pod pewnymi względami, odmienne. W pierwszej z nich akcentuje się zdobywanie wiadomości, zdolność ich zapamiętywania i właściwego posługiwania się nimi; podkreśla się posłuszeństwo normom, bezpośrednie przygotowanie do ściśle wyznaczonych zadań. Druga kieruje działalność wychowawczą bardziej ku rozwijaniu'zainteresowań i zamiłowań osobistych, pobudza ciekawość intelektualną, nowe doświadczenia, nowe —- dotychczas nie znane przez uczniów — formy ekspresji i wrażliwości, jak również rozszerza horyzonty dzięki kontaktowi ze światem i z ludźmi.

20 — Bliskie i dalekie.,, 305