(Ul)
.1.4. Pochodna i całka wektora
/a lóż my, że wektor A jest ('u n kej 4 /.mierniej /, czyli
A(l) — /!.,(() 1 c + Ay{ () ly + /lj(t) 1-,
(1.12)
funkcje Ax((), Ay{t), A:(() są funkcjami różniczkowalnymi. Pochodną wektora A(l) rZględem zmiennej t określamy za pomocą wzoru
, dA A(t-t-A/)-A(0 A (() = — = Hm
dr ai *o Al
(U3)
dA
'ochodna - wektora A jest wektorem styc/uym do linii zakreślonej przez koniec wek-d /
ma przy zmianie / (rys. 1.3).
A7':
Rys. 1.3. Geometryczna interpretacja pochodnej wektora
Różniczkując wzór (l.l) względem ł, otrzymujemy
d/1v dd.
' 1 ,'!■ ł1„4- “ f..
dl dl dt d/
(1.14)
W podoimy sposób można określić pochodne wyższych rzędów wektora A względem mierniej 1.
Wzory dla pochodnej sumy, iloczynu skalarnego i wektorowego wektorów są mis tępiące:
d dA dB
(A + (I) = ■ +
dt
d
di “dI dA
dB
(1.15)
ł alin wrklom A(/) jol wrklorrm, którego składowe «( całkami składowych -4.(r), tui. 4,(t >. i /yli
i t t i
J Aiit - I, ( /UMdf ł lr J /lr(/)df t 1, J A,U)di. (1.16)
< •* *n (|) <(i
/r .t.iwinne podstawowydi w/orów algebry weklorowcj podane jest w dodatku (p. ♦ .‘li
IM t.riulicnt skidura
W ni's/ar/e i określona jest skalarna funkcja p fa , y. c), różniczkowa!na w każdym piinkiir tępo obszaru względem zmiennych x, y. z. Każdemu punktowi o współrzędnyeh i. . wewnątrz lego obszaru podporządkowujemy wektor A o składowych
dę |
df A,= , |
df A.= |
dx |
' Oy |
dz |
(1-17)
t ik irslony w ten sposób wektor nazywa się gradientem skalara p, wobec czego
df
dz
dę df
grad f — lx
dx oy
HI ładówe gradientu zależy od zastosowanego układu współrzędnych. Wzór (1.18) <i,lno'i się do układu współrzędnych prostokątnych. Wzory dla innych układów współ-t/\diHth podane są w dodatku.
I'unktv. w których funkcja p (.v, y, z) ma wartość sialą, położone są na powierzchni,
(waitci i><iwterichnią ek\\iska!arn<{ <p (x, z) = const.
HiOtm/ka funkcji <p wyraża się wzorem
(1.19)
dz,
można przedstawić w postaci iloczynu skalarnego
dp = grad p dr, lł.20)
0 d/ir
dr — 1 vd* ł l,.dy -f- l:dz
l>(/iil-.lawia elementarny wektor o długości dr i o początku w punkcie pola o wspotr/ęd-mo h i. W/ór (1.20) przedstawia przyrost dp wielkości skalarnej ę wzdłuż dr.
I'i/\piiscins, że wektor dr znajduje się na powierzchni ekwiskalarncj p(v.r,z)-• ,*iti-t. wobec czego przyrost dp wzdłuż dr równy jest zeru, czyli