Wzór (9.1.10) wyraża straty wiroprądowe w ścianie stalowej w zależności od rezystancji vJasnych i wzajemnych przewodów znajdujących się nad tą ścianą. W ten sposób obli* ozenie strat wiroprądowych w ścianie stalowej sprowadza się do wyznaczenia rezystancji ylasnych i wzajemnych przewodów przy uwzględnieniu obecności ściany stalowej. Wielkości c oblicza się jako części rzeczywiste impedancji własnych i wzajemnych przewodów ta podstawie wzorów podanych w p. 8.5. W obliczeniach liczbowych można zastosować slektroniczne maszyny cyfrowe.
Straty wiroprądowe w masywnych ciałach metalowych oblicza się zazwyczaj drogą :ałkowania wektora Poyntinga wzdłuż powierzchni granicznej ciaf. Przedstawiona metoda sozwala uniknąć całkowania wektora Poyntinga przy obliczaniu strat wiroprądowych, :o stanowi istotoą zaletę tej metody [32J.
Rozpatrzmy linię trójfazową z uziemionymi punktami zerowymi. W przewodach A, fi, C tej linii zawieszonych na wysokościach hA, hB, hc płyną prądy IA, [B, fc. W wa-rukach normalnej pracy linii prądy te tworzą symetryczny układ trójfazowy, wobec czego ich suma jest równa zeru.
W przypadku niesymetrycznej pracy linii (np. przy zwarciach niesymetrycznych), prądy IA, IB, Ic tworzą układ niesymetryczny, a ich suma jest wielkością różną od zera, przy czym prąd
I=!.A + iB + Ic (9.132)
wraca do źródła przez ziemię. Linię trójfazową można wówczas zastąpić jednym przewodem zawieszonym na wysokości h- \ (hA+hB+hc), w którym płynie prąd / wyrażony wzorem (9.132).
W wyniku otrzymuje się układ zawierający jeden przewód przewodzący prąd /, który wraca przez ziemię do źródła (rys. 9.15), Układ tego rodzaju nazywa się obwodem ziemno-powrotnym lub pętlą ziemnopowrotną. Obwód ziemnopowrotny .wykorzystuje ziemię w charakterze przewodu powrotnego. Obwód ziemnopowrotny jest pojęciem ogólnym. Okazuje się bowiem, że dowolny układ zawierający n przewodów zawieszonych nad ziemią można traktować jako zbiór n obwodów ziemnopowrotnych. Z tego powodu obwody ziemno-powrotne znajdują zastosowanie przy analizie układów wieloprzcw od owych umieszczonych nad powierzchnią ziemi.
Rys, 9JS. Obwód ziemnopowrotny
Rozpatrzymy obwód ziemnopowrotny zawierający bardzo długi przewód prostoliniowy. w którym płynie prąd /. Przyjmiemy, żc grunt jest środowiskiem jednorodnym o przenika!ności magnetycznej fiQ i o stałej konduktywności Zakładamy ponadto, że powierzchnia ziemi jest płaszczyzną. Przy pominięciu zjawisk występujących w końcach układu można przyjąć, że przewód jest nieskończenie długi. W tych warunkach pole elektromagnetyczne w badanym układzie jest dwuwymiarowe i ma taką samą postać u każdej płaszczyźnie prostopadłej do osi przewodu.
Wprowadzamy układ współrzędnych prostokątnych .r. e, z jak na rys. 9.16. Potencjał wektorowy w badanym układzie ma tylko jedną składową Ay. Wzór dla Ay w obszarze nad powierzchnią ziemi otrzymuje się, podstawiając //, = i w zależności (U.93) wypro-
Rys. 9.16. Nieskończenie długi przewód nad powierzchnią ziemi
wrdzonej w p. 11.3.4; mamy
Av(x, z)=
n
j*e" “■* z<:‘ cos tu a J io + \! m2 -f k
cujedw I x2+(z + h)2'
___________ . ... ,z~h)2l
- + --ln . ------ , 25:0, (9.133)
r-*)M
4 ^+(2
gdzie h oznacza wysokość zawieszenia przewodu, z^ś
k2=jo)ti0y. (9.134)
Natężenie indukowanego pola elektrycznego obliczamy ze wzoru (9,7), wobec czego
e"('+,l“Cos«wdw 1 .vJ+(2 + h)‘
,, =-----+ In
O)
z + h)‘~j
r-/02-T
-fs/ra2 + k.2 4 x2 + (z— h)
z3:0, (9.135)
Całkę zawartą w otrzymanym wyrażeniu przekształcimy, podstawiając ru=|A| u; otrzymujemy w wyniku
(9.136)