klsti047

też niektóre pułapki na myszy (fig. 38) znane w Tatrach, środkowej Polsce, Finlandji etc. I)o klcpeów omawianego lypu należą również samozatrzaskująco się muszlowate torby siatkowe, stosowane w pewnych okolicach Polski do chwytania drobnego ptactwa (fig. 39); bardzo podobne używane są w Azji; zbliżone klopce siatkowe -stosowano także w starożytnym Egipcie.

Naogół zasiąg klepców z sprężyną w kształcie powroza, obejmując Europę, północną Afrykę i znaczną część Azji, nie wykracza jednak, jak wskazał J. Lips (1927), poza obszary wysoko ucywilizowane lub znajdujące się w sferze ich wpływów. Mamy więc tu widocznie przed sobą typ samołówki genetycznie młodszy od omówionych w §§ poprzednich.

74. Podgrupa klepców, poruszanych zapomocą zgiętego pręta, dała początek wielu dzisiejszym samołówkom metalowym. Okazy prymitywne, całkowicie z drzewa wykonane, są stosunkowo nieliczne; znamy je dotychczas tylko z Bośni i z Polski. Bośniacki jest zresztą

30. Klepiec siatkowy (torba) na szczygły. Rzeczyca, pow. Rawa. Pogranicze mazo-wiecko-małopolskie. Rys. T. Seweryn. — Zupełnie podobne znane są w Chinach, ale skręcona cięciwa jest tam naciągnięta przez osobny, nieco grubszy kabłąk tak, że samołówka składa się nie z dwu kabłąków, jak u nas, lecz — z trzech.

bardzo różny od polskiego. Ten ostatni wykryty przez T. Seweryna w powiecie dąbrowskim nad Dunajcem pod nazwą paści góralskiej (fig. 40), zasługuje na żywą uwagę, gdyż on to właśnie przedstawia pierwowzór całego szeregu klepców żelaznych. Że ramiona ma proste, a nie kabłąkowe, jakie widzimy w żelaznych samołówkach tego typu, to jest szczegółem mniejszej wagi. Natomiast zasadnicza konstrukcja jego powtarza się w metalowych klepcach najdokładniej. Sprężyną jest tu tęgi, płasko obrobiony pręt z drzewa jesionowego, jaworowego lub klonowego. Pręt ten wygięty jest na kształt pętlicy (a).