klsti274

bOZUZUŁ 9. OBRÓBKA ’

WŁÓKNA

303

314. Wicie przędzy, przeznaczonej na szwalne, sieciane i tkackie nitki, odbywa się na ziemiach słowiańskich przy pomocy wrzeciona. Jest to narzędzie prastare i nadzwyczaj rozpowszechnione u różnych ludów świata. Wy-    ^

różnić należy dwa jego typy. Jeden, wyobrażony na fig. 274, znany już w starożytnym Egipcie, na Cyprze, a poza tem w Irlandji, na Łotwie i w wielu innych okolicach Europy oraz Azji (u Kirgizów,

Karakirgizów etc.), używany bywa przez Słowian bałkańskich zdaje się głównie do skręcania paru gotowych już nici w jedną. Drugi był i jest używany powszechnie i służy zarówno do tylko co wymienionego celu, jaki wogóle do wicia przędzy z włókna. Formy jego są dość różne; o ich rozmaitości dają niejakie pojęcie rysunki 275—278.    274. Wrzeciono do skrę

Przęśliny, t. j. pierścienie, nakładane na cania bawełny. Pra wrzeciona (fig. 279) dla lepszego obciążenia, mogą wdopodobnie wschód być drewniane albo ^nia Jugosławja; bliz ...    . , .    . . sze pochodzenie

3

gliniane, atakze żela- ^v _A .

°    '    znane; podobne

ciona są dość pospoli używane na wiańszczyźnie bałkań

zne, ołowiane, szklane, sporządzone ze skorupki garnka etc.

Ołowiane i szklane skiej do skręcania

spotykamy np. u Sło- ^ci- ~ ^Muz- ^6tn'

, , r •    • gradzie, sygn. 1667.

waków; ołowiane i ^s ’    *

’    Rys. autor.

żelazne — u Wielkorusów; gliniane — niegdyś, jak świadczą przedhistoryczne zabytki, bardzo H. 5. G. rozpowszechnione — dziś znajdujemy 275. Wrzeciona. — i. Serbja północ- tylko w niektórych okolicach Wielko-na; toczone wrzeciono cygańskie- rusi, na południowo-zachodnich krańcach go wyrobu. Muz. etn. w Belgra- Poznańskiego i t. d. W niektórych oko-dzie. — 2. Cray Vrch, Serbja po-    Bułgarji, w Czarnogórzu a także

łudniowa. Tamże. — 3. Kosovo, . .    , ,    .    ,    ...    , * ,

Serbja. Tamże - 4. Rama. Muz. ^{1 lnn}y^{ch kra}>^ach P^^lmy są zakładane etn. w Sarajewie. - 5. Północne tylko wtedy, gdy rozpoczyna się prząść, Morawy, Czechosłowacja. Museum a więc wrzeciono jest jeszcze bardzo fur Yoikskunde w Wiedniu. — 6. lekkie, oraz kiedy skręca się dwie go-Usf-Nicynskoje, okr. Tjumen, za- t_owe j_uż nitki w jedną. Na rozległych ?-ⁿŁZ^ba£ńnl7t. Tr.^su, Patrzeniach Słowiańszczyzny a m. i.

str. 57, fig. 5, '    w całej niemal rdzennej Polsce oraz na

polskiej Biało- i Małorusi panują (o ile wiadomo - niepodzielnie) wrzeciona, których przęślin został zredukowany do pierścieniowatego zgrubienia wyrobionego wraz z całem narzędziem z jednego kawałka drzewa- zatracił też w związku z tem