Image (29)

614

JAMES D. KIRAS

Podsumowanie

Terroryzm jest zjawiskiem złożonym - przemoc stanowi w nim środek do zdobycia władzy i zadośćuczynienia krzywdom o charakterze politycznym, społecznym i/lub ekonomicznym. Globalizacja, zdaniem wielu obserwatorów, przyczyniła się do jego wzrostu i intensyfikacji, poszerzając możliwości techniczne terrorystów i gwarantując ich działaniom zasięg globalny. Nie zmieniła jednak natury terroryzmu, który nadal pozostaje najbardziej ograniczonym rodzajem wojny nieregularnej i łączy się ze skrajnymi poglądami, podzielanymi przez zdecydowaną mniejszość ludności świata. Nie można też mówić o absolutnych ani jednostronnych korzyściach, jakie subpaństwowym grupom terrorystycznym przyniosła globalizacja. Tym samym dobrodziejstwem wynikającym ■/. rozwoju technologicznego i globalnego zasięgu działań cieszą się bowiem również państwa, które z nimi walczą. Na dłuższą metę terroryści mogą więc liczyć tylko na powszechną rebelię sfrustrowanych i uciśnionych lub na załamanie wroga po potężnym ciosie. Ważnym elementem rozgrywki jest ciągła i nieustępliwa walka obu stron o utrzymanie legitymizacji swoich działań, zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym. Między terrorystami a ich przeciwnikami toczy się więc w istocie wojna o idee mogące skłaniać ludzi do makabrycznej przemocy i utwierdzać ich w poczuciu słuszności ich działań. Wykorzystanie wszelkich atutów umożliwiających zwycięstwo w tej wojnie stanowi poważne wyzwanie dla wspólnoty międzynarodowej.

Więcej informacji związanych z tematyką tego rozdziału, a także studia przypadków, można znaleźć na stronie towarzyszącej podręcznikowi: www.oup.com/uk/booksites/ politics.

PYTANIA

1.    Skąd bierze się szczególna trudność teoretycznego ujęcia powiązań łączących terroryzm i globalizację?

2.    Kiedy i w wyniku czego zjawisko terroryzmu nabrało w pełni globalnego charakteru?

3.    Czy rozwój technologiczny oraz inne procesy związane z globalizacją przynoszą więcej korzyści państwom, czy też terrorystom? Pod jakimi względami?

4.    Skoro terroryzm rozwinął się poprzednio na skalę ponadnarodową, a współcześnie na globalną, dlaczego nie udaje mu się doprowadzić do zamierzonych zmian?

5.    Czy któryś z motywów działania terrorystów jest bardziej znaczący od innych? Jeśli tak, to dlaczego?

6.    Jak w ciągu ostatnich 50 lat zmienił się terroryzm i czy jakieś jego aspekty okazały się niezmienne? Jeśli tak, to które i dlaczego?

7.    Jakie znaczenie dla terroryzmu ma technologia? Czyjej rozwój może wpłynąć na formy działania terrorystów w przyszłości? Jeśli tak, to w jaki sposób?

8.    Jakie dylematy stawia przed organizacjami terrorystycznymi perspektywa użycia broni masowej zagłady?

9.    Jakie główne wyzwanie dia państw i wspólnoty międzynarodowej rodzi konfrontacja z terroryzmem?

10. W jaki sposób globalizacja może ograniczyć przyczyny terroryzmu?

Terroryzm i globalizacja 615

WSKAZÓWKI DO DALSZYCH LEKTUR

Burton P. (red.) (2003), Jane's World Insurgency and Terrorism (Jane's Information Group, Surrey). Corocznie aktualizowany leksykon ugrupowań powstańczych t terrorystycznych, ważnych zagadnień, wydarzeń i kierunków zmian.

Davis P. i Jenkins B.M. (2002), Deterrence and Influence in Counter-terrorism: A Component in the War on Al Qaeda (RAND, Santa Montca, Cal.). Prezentacja całościowej strategii walki z Al-Kaidą opartej na odstraszaniu i pozytywnym oddziaływaniu, a uwzględniającej potencjał oporu przeciwnika - łatwo przystosowującego się do różnych warunków i usieciowionego.

Drakę C.J.M. (1998), Terrorists' Target Selection (St. Martin's, New York), Analiza zasad i podobieństw w procesie wyboru celów ataku, a także priorytetów różnych grup terrorystycznych.

Greenberg M. (2002), Terrorist Financing (Coundi on Foreign Retations, New York), Raport na temat źródeł finansowania Al-Kaidy i amerykańskich prób ich odcięcia po 11 września; zawiera również propozycje udoskonalenia działań krajowych i współpracy międzynarodowej w tej dziedzinie. Tekst dostępny także na stronie internetowej Council on Foreign Relations (www.cfr.org),

Hoffman B. (2001), Oblicza terroryzmu (Berteismann Media, Warszawa; wyd. oryg. 1998). Przejrzysty opis zagadnień, tendencji i ewolucji terroryzmu - dobry punkt wyjścia rozważań nad terroryzmem jako takim,

Juergensmeyer M, (2000), Terror in the Mind ofGod: The Global Rise of Religious Violence (Univer-sity of California Press, Berkeley, Cal.). Znakomite studium ukazujące podobieństwa przywódców różnorodnych grup odwołujących się do religii w celu uzasadnienia stosowania przemocy wobec ludności cywilnej.

National War College Student Task Force on Combating Terrorism (2002), Combating Terrorism in a Globalized World (National War College, Washington, DC). Pokłosie studenckiego projektu zainicjowanego po 11 września; wykorzystane później jako podstawa amerykańskiej Narodowej Strategii Walki z Terroryzmem.

Pillar P. (2001), Terrorism and U.S, Foreign Policy (Brookings Instrtutions Press, Washington, DC). Sugestie dotyczące amerykańskich działań wobec międzynarodowego terroryzmu, oparte na praktycznych doświadczeniach autora.

Schmid A.P., Jongman A.J. i in. (1988), Political Terrorism: A New Guide to Actors, Authors, Concepts, Data Bases, Theories and Literaturę (Transaction Books, New Brunswick, NJ). Pożyteczny, lecz miejscami mało konkretny leksykon dla zaawansowanych, uwzględniający metodologiczne problemy badań nad terroryzmem,

Stern J. (1999), The Ultimate Terrorists (Harvard University Press, Cambridge, Mass.). Kopalnia informacji na temat broni masowej zagłady i łatwości dostępu terrorystów do niej.

LINKI INTERNETOWE

www.terrorism.com/index.shtml

Terrorism Research Centre - cenna strona ze znakomitym wyborem linków do najważniejszych raportów i aktualnych wiadomości dotyczących terroryzmu.

www.ba3der-meinhof.com/index.htm

Tfi/s is Baader-Meinhof - materiały na temat terroryzmu ponadnarodowego, a w szczególności niemieckiej organizacji Baader-Meinhof; odrębny dział naukowy oraz dostęp (bezpośrednio lub w formie linków) do pełnych tekstów ważnych prac, jak np. Minimanual ofthe Urban Guerilla Carlosa Marighelli (www.baader-meinhof.com/students/resources/pnnt/manuai.html).

www.state.gov/s/ct/ris/pgtrpt/

Patterns of Global Terrorism Annual Report, Departament Stanu USA - archiwizowane od 1995 roku raporty dostarczają cennych informacji na temat amerykańskiego postrzegania terroryzmu i związanego z nim zagrożenia.