okręgi przyjęto położenie przyrodnicze oraz ekonomiczne m.in. klimat oddalenie od rynków zbytu. Jako podstawę do ustalania powierzchni przeliczeniowej zastosowano jednostkę hektara przeliczeniowego. W założeniu za taki hektar przyjęto 1 ha gleby klasy IV, natomiast 1 ha gleb lepszych, traktowano jako proporcjonalnie większy obszar, a słabszych jako obszar mniejszy. Założenia takie utrzymano także w obliczaniu powierzchni przeliczeniowych dla celów podatkowych. Współczynniki przeliczeniowe hektarów fizycznych na przeliczeniowe w poszczególnych okręgach podatkowych zostały jednak zróżnicowane. Im lepsze położenie przyrodnicze i ekonomiczne okręgu tym współczynniki są wyższe.
Współczynnik bonitacji (Wb) gleb oblicza się dzieląc powierzchnię przeliczeniową przez faktyczną powierzchnię użytków rolnych w gospodarstwie.
Wb = ilość hektarów przeliczeniowych / ilość hektarów faktycznych UR
Dla rolnika najwygodniej jest uprawiać rośliny na większych jednolitych powierzchniach. Jednak w gospodarstwie bardzo często jakość gleby jest znacznie zróżnicowana. Do jednego pola włączane są często gleby różnej jakości, jednak przydatne do uprawy tych samych roślin. Pod tym względem zostały wyodrębnione kompleksy rolniczej przydatności gleb.
Na trwałych użytkach zielonych wyróżniamy tylko trzy kompleksy; lz, 2z, 3z.
Na gruntach ornych wydzielono 13 kompleksów:
Kompleks |
Udział w powierzchni gruntów ornych kraju |
1. pszenny bardzo dobry |
3.7% |
2. pszenny dobry |
18.7% |
3. pszenny wadliwy |
3.6% |
4. żytni bardzo dobry |
15.6% |
5. żytni dobry |
16.4% |
6. żytni słaby |
18.1% |
7. żytni bardzo słaby |
11.3% |
8. zbożowo-pastewny mocny |
4.5% |
9. zbożowo-pastewny słaby |
3.4% |
10. pszenny górski |
1.6% |
11. zbożowy górski |
1.9% |
12. owsiano-ziemniaczany górski |
1.1% |
13. owsiano- pastewny górski |
0.4% |
Do łącznej oceny warunków produkcji rolniczej oblicza się wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, który umożliwia porównywanie poszczególnych gospodarstw, gmin czy województw.
V
22,7%
IV
39,9%
Źródło: Rolnictwo i gospodarka żywnościowa w Polsce 2006. www.minrol.gov.pl
W organizacji gospodarstw istotny może być podział gleb według ich składu granulomtrycznego a co za tym idzie trudności w uprawie. Wyróżnić możemy zatem:
a) gleby bardzo lekkie;
c) gleby średnie żwirowo-kamienne;
d) gleby ciężkie-gliniaste średnie; ^
e) gleby bardzo ciężkie- ilaste. y