stolarstwo
2

10

i brunatnćj, i są tak dalece u nas cenione, że dochodzą wartości drzew zamorskich.

11. Topolowe drzewo (ł. Populus, n. Pappclholz, fr.' peuplier). Znajduje się w kilku gatunkach. W ogóle jest białe, dziurkowate, małej twardości i mocy. Słoje i zwierciadła mało są widome. Używa się głównie na ślepe drzewo pod forner, na ścianki i dna szuflad i t. p. Główniejsze gatunki topoli są następujące:

a)    Topola sokora czyli czarna (ł. P. nigra, n. Schwarzpappet), daje drzewo gąbczaste, niełatwe do obrabiania, które jednak niezbyt się kręci. Mazery jćj, bardzo obficie przytrafiające się, używają się często, lecz są podziurawione.

b)    Topola białodrzew (ł. P. alba, n. Wdsspappel), ma drzewo sprężyste, łupicie, użyteczniejsze od poprzedniego.

c)    Topola osika (ł. P. Iremula, n. Espenholz, fr. tremble),z drzewem biatem, niekiedy brunatnawem, z grubemi słojami i cienką tkanką, błyszczącym łupkiem, dającćm się łatwo obrabiać, i niezbyt podległem skręcaniu. Osiczyna jest najlepszą ze wszystkich gatunkach topoli; korzenie jćj dają piękny mazcr.

d)    Topola włoska, piramidalna (ł. P. dilataia, n. Italienische Pappel), daje drzewo ciemniejsze, dobrze zachowujące się, ale bardzo gąbczaste. W suchości jest dość trwałe.

12. Olszowe drzewo (ł. Alnus, n. Erlenholz, fr. aulne). Żółtawego lub różowego koloru, ze słojami małoznaczncmi, dość twarde, w wodzie i wilgoci nadzwyczaj trwałe, w suchości zaś niezbyt dobrze się zachowuje. Mazer z korzeni i narośli pnia jest bardzo ceniony. Olsza biała (A. incana) daje'drzewo jaśniejsze, lecz na wilgoć mniej wytrzymałe, niż olsza czarna (A. glutinosa). Z wiekiem drzewo to bieleje, również jak przez .wysychanie. Żółte plamy na niem są znakiem zgnilizny.. Bejcowane stosownie, dobrze naśladuje mahoń lub heban, przyjmując łatwo kolor i politurę.

13.    Brzozowe drzewo (ł. Bctula alba, n. Birkenholz, fr. bonlcaii). Młode drzewo jest białe, stare zaś czerwonawe, sprężyste, dość twarde i łupicie. Trudno wysycha, łatwo pęcznieje, w suchości trwa długo, choć podlega robactwu; w wilgoci prędko gnije. Mazer używany bywa do fornerowania, gdyż się bardzo cienko rżnąć daje.

14.    Lipowe drzewo (ł. Tilia etiropaea, n. JJndenho'z, fr. tilleul). Białe, delikatne, z niewidoczncini słojami, daje się gładko obrabiać, mało się kręci, lecz podlega robactwu; w wilgoci nietrwałe, na rzeźby i modele bardzo użyteczne, gdyż łatwo i pięknie daje się krajać. W stolarstwie na ślepe drzewo pod forner, na ściany szuflad, skrzynek i t. p., jest bardzo używane. Czarną bejcę dobrze przyjmuje. Najlepiej porżnąć je zaraz po ścięciu, i deski od deszczu ochroniwszy, wysuszyć.

15. Orzechowe drzewo (ł. Juylans regla, n. Nussholz, fr. noyer). Z młodych drzew miękkie i białe; ze starych, twarde, brunatne lub ciemne. Ścisłe, z długiemi widocznemi porami, dobre do wyrobu, przyjmuje piękną politurę. Zanurzone przez kilka miesięcy w wodzie, nabiera ciemniejszego koloru. Im ze starszego drzewa pochodzi, tern lepsze. Ze zmarłych pni jest kruche i łatwo podlega robactwu. Drzewo to wilgotne trudno się hebluje. Używa się często na fornery i na oprawy do strzelb prawic wyłącznic. W naroślach i wrosochach jest najpiękniejszy mazer. Najlepsze pochodzi z Francyi, Węgier i Szwajcaryi. Czarny orzech z Ameryki jest miększy od europejskiego, ciemniejszy, z czasem piękniejszym się staje, i przybiera piękną politurę.

Drzewo orzechowe, na kolor mahoniowy bejcowane, z trudnością od mahoniu odróżnić można.

IG. Kasztanowe drzewo (ł. Aesculus hippocaslanum, n. Rosskasłanicnholz, fr. marronier d’lnde), z dzikiego kasztanu pochodzi. Z młodych drzew białe, ze starych żółtawe lub czerwonawe; prędko gnije, gąbczaste, w wodzie dość trwałe, i robactwu niebardzo podlega. Przyjmuje ładną politurę, i obrabiać się daje równie łatwo jak lipa. Chcąc jego piękność i białość zachować, potrzeba je zaraz po ścięciuporżnąć na bale lub deski i starannie wysuszyć, gdyż inaczej wiele traci na wartości. Kasztan jadalny daje drzewo ciemne, do dębiny podobne, łatwo dające się polerować i lakierować; bardzo"trwałe i mocne, nieskłonne do pękania. Dla swej rzadkości, u nas mało jest używane.

17.    A k a c y o w e d r z c w o (ł. Robinia pseudoacacia, n. Aca-zieu/iolz, fr. acacia). Żółtawego lub żółto-zicloncgo koloru, ścisłe, dość twarde, bardzo giętkie, ztąd najlepsze na trzonki; niełatwo gnije w wodzie i na powietrzu; robactwu nic podlega. Przyjmuje piękną politurę. Z czasem coraz piękniejszem się staje. Po zu-pełnem wyschnięciu, tylko bardzo ostremi narzędziami obrabiać się daje. Czarno bejcowane, podobne jest do hebanu.

18.    Wierzbowe drzewo (ł. Salin,- n. Weidenholz, fr. saule). Białe, miękkie, nietrwałe, i z tego powodu mało używane drzewo.

1!). Gruszkowe drzewo (ł. Pyrus communis, n. Bim-baumlwlz, fr. poirier), z różnych gatunków gruszki pochodzące. Z młodych drzew prawie białego koloru, ze starych czcrwono-brunatnego. Ścisłe, dość twarde, z powodu swój jednostajnej tkanki łatwo daje się krajać we wszystkich kierunkach, i heblować bez zadzierania. Z gruszy dzikiej jest najlepsze, trwalsze,