stolarstwo1

b)    Wyługowanie wodą zimna. — Przez zanurzenie drzewa w bieżącą wodg, soki z niego wypłukują sie najprzód na powierzchni, następnie stopniowo aż do środka. Dla osiągnięcia tego skutku potrzeba bardzo długiego czasu, a przy grubych sztukach nawet kilku lat po sobie idących. Jednak już po kilku miesiącach zanurzenia w wodzie, niektóre sztuki, np. dębowe słupy, belki i t. p., mniej sie kręcą i mniej pękają od niemoczonych. Drzewo potrzeba kłaść do wody w jak najmniejszych kawałkach, i odziomkiem obracać przeciw prądowi, bo z tej strony łatwićj woda przesiąka. Skuteczniejsze jest:

c)    Wyługowanie spirytusem.—Sposób ten głównie do małych kawałków drzewa używany, gdyż dość jest kosztowny, polega na przepuszczeniu przez sztorc drzewa pewnej ilości spirytusu, który przez całą długość drzewa przechodzi, i drugim końcem wycieka, rozpuszczając w sobie pierwiastki soków drzewnych, szczególniej żywiczne,.i tym sposobem jego trwałość zabezpiecza. Sposób ten, którego skuteczność licznemi doświadczeniami w kraju naszym robionemi popartą-została, polepszyć jeszcze można, ługując spirytusem drzewo świeże, poprzednio już podobnie wodą preparowane. Tym sposobem otrzymać można drzewo, szczególniśj na instrumenta muzyczne rżnięte doskonałe, które po wyługowaniu całą ilością spirytusu, co trwać może około dni ośmiu, zawierać będzie tyle tylko wody, ile jej w sobie spirytus zawierał. Wodę tę zresztą prawic zupełnie, przez następne suszenie na powietrzu , oddalić można.

d)    Wyługowanie drzewa wodą gorącą. — Kawały drzewa stosownej wielkości kładą się w kocioł, nad ogniem obmurowany i napełniony wodą: w niej się zatapiają, i gotują mniej więcćj długo, stosownie do ich wielkości.

Najlepszy i najpraktyczniejszy sposób wypędzania soków z drzewa, jest przez:

e)    Wyparzanie drzewa parą wodną, gdyż para łatwićj wchodzi w otwarte przez ciepło pory drzewa, i silniej działa na rozpuszczenie jego soków. Przyrząd do tego składa się z kotła parowego do tworzenia pary, i ze skrzyni prostokątnej, do której para rurą się wprowadza. Kocioł gdy jest okrągły, mieć może 3 stopy średnicy i 3 stopy wysokości. Rura wprowadzająca parę do skrzyni, opatrzoną być powinna kruczkiem, aby podług woli otwierać i zamykać ją można było. Skrzynia zrobioną być musi z bali sosnowych, 3-calowych, na szpunt z sobą złączonych, i że-lazncmi obręczami powinna być opasana, aby jój szczelność zapewnić. Przy powyższych wymiarów kotle, skrzynia powinna mieć 12 stóp długości, 5 stóp szerokości, 6 stóp wysokości; podług innych zaś, powinna mieć 40 stóp kubicznych objętości, na każdą stopę kwadratową, powierzchni ogrzewalnej kotła. Ustawia się ona na podmurowaniu, i ina w ścianie dolućj kruczek do wypuszczania zgromadzających “się w niej płynów, a u góry drugi, do wypuszczania pary. Z obu końców skrzyni umieszczone są szczelnie pasujące drzwi, przez które drzewo do skrzyni się kładzie, i układa w nićj na swych wązlach stronach dość ściśle.

Przez pierwsze trzy do sześciu godzin płynie ze skrzyni dolnym kruczkiem woda, powstała ze skroplonej na zimnem drzewie pary, mająca już silny zapach i smak drzewny, powstający z rozpuszczonych w nićj części soków. Następnie ogrzewa się .kocioł silniej, aby tyle pary się tworzyło, ile jćj do zupełnego wypełnienia skrzyni potrzeba. Po dwunastu do piętnastu godzinach parzenia, płyn odpływający jest mętny, kleisty i ma silny zapach. Kolor jego jest rozmaity, stosownie do gatunku drzewa: z dębu czarno-niebieski, z orzecha czarny, z mahoniu czerwony, z wiśni czerwonawy, z lipiuy żółtawy, z sosny i klonu blado-żółty. Do wyparzenia grubych kawałów drzewa potrzeba GO do 80 godzin ; po tym czasie płynie znów wóda czysta, choć zawsze nieco zafarbowana.

Po wyjęciu drzewa ze skrzyni, wysusza się ono w niezbyt go-rącćj izbie, lub lepiej jeszcze na wolnem powietrzu. W pierwszym przypadku izba ogrzewa się z początku do <10' It. ciepła, a po trzech dniach suszenia aż do 5o^u li. Para tworząca się w izbie musi być osobnym kominem odprowadzana. Przy suszeniu na wolnem powietrzu, potrzeba kawałki drzewa na podkładkach poukładać, sztorce papierem pooblepiać, od deszczu i słońca ochronić. Tym sposobem wysycha drzewo zupełnie w ciągu kilku miesięcy, i nie dostaje prawie żadnych pęknięć. Wyparzone drzewo jest nawskróś ciemniejszego koloru, niż przed wyparzeniem: sosna i jodła przyjmują kolor brunatno-żołty, gruszka brunatno-: czerwony, a klon czerwonawy, mahoń czerwony, buk brunatny, dąb ciemno - brunatny i t. p. W stanie zupełnie suchym, drzewo wyparzone wydaje dźwięk jasny; mokre jeszcze, po wyjęciu ze skrzyni, daje się wyginać we wszystkich kierunkach, i zatrzymuje ten kształt po wyschnięciu prawie zupełnie.

Wyparzone i wysuszone drzewo utrącą 20 do 40% swej pier-wotnćj wagi w stanie świeżym, a 5 do 10 na sto, jest lżejsze od suszonego innym sposobem. Jest twardsze, przyciąga mniej wilgoci w wodzie i na powietrzu, i mniej podlega paczeniu się. Do złamania potrzebuje o Vio do ‘U część większćj siły, gnie się doskonale, i okazuje na dowód, że nie jest zbutwiałe, często jeszcze większą' skłonność do szczypania się od uieparzonego drzewa<