stolarstwo9

104

104

to ma tę zaletę, że w ten sposób złączona płaszczyzna drzewa, zabezpieczona jest od spaczenia się. Listew b jednak wklejać nie

należy, aby części Fig. loo.    składające płasz

czyznę, przy pęcznieniu i zsycha-niu się. drzewa, mogły się swobodnie poruszać, gdyż inaczej popękają. Zwykle listwy zasuwane nie przechodzą przez całą szerokość spojonej płaszczyzny, lecz nie dosięgają z obu stron jej brzegów, aby po zeschnięciu się sztuk a, a, listwy b nad ich brzegi nie wystawały.

Niekiedy potrzeba, aby listwy zasuwane nie wystawały z dołu nad płaszczyznę spojonćj tafli, w takim razie mają one kształt A (fig. 106), lecz już nie są tak skuteczne.

Do wyrobienia wycięcia na płaszczyźnie i zacięcia na listwach, używa się narzędzi już w części trzeciej opisanych, a mianowicie do wycięcia: piłki nacięciowej czyli gradzegi (n. graihsage) i wy-żłabiacza, a do zacięcia jaskółczego ogona na listwach, hebla za-suwnika (n. grathhobd).

e) Połączenia pod kątem, dwóch sztuk drzewa, których włókna idą względem siebie w kierunku poprzecznym.

1. Nakładka kątowa (n. aujblattung, fr. assemblage a mi-bois), fig. 107. Połączenie to jest najłatwiejsze, lecz z powodu

Fig. 107.    Fig. 108.

brzydkiego wejrzenia, tylko przy zwyczajnych robotach się używa. Musi być sklejone i zawiercone.

Niekiedy nakładka przyrżnięta i odsądzoną, obcina się na .ucios, czyli pod kątem 45", przez co nabiera kształtu trójkąta

prostokątnego c (lig. 108). W drugim zaś kawałku drzewa wyrabia się tylko odpowiedni trójkątny wręb. Płaszczyzny ścięte na ucios,"po złożeniu drzewa pod kątem, przystają do siebie, i tworzą na jednej stronic dr/.eWa ukośne spojenie, które lepiej od poprzedniego wygląda. Połączenie takie nazywa się nakładką na ■ucios (n. zusammenblaiten auj die gehrung).

2. Zetknięcie naucios (n. slumpjer gehrung, fr. assem-blage d’onglet), lig. 109. Oba kawałki drzewa a i b, obcinają się przez całą grubość na ucios, czyli pod kątem 45 Obciętemi ścianami stykają się z sobą, sklejają, i kilkoma kołkami zawier-cają. To połączenie jest łatwe, ale nic mocne, i używa się tylko tam, gdzie złączone sztuki osobno są do czego umocowane, np. przy oprawach drzwiowych (n. verkleidung) i t. p.

] 09.    Fig. 110.

3.    Zwidłowanie kątowe (n. stumpf zusammengeschlitzte ecke, fr. assemblage en enjourchement), fig. 110. Jedna ze sztuk •łączonych b zarzyna się widłowato ze sztorcu, tak głęboko, ile wynosi szerokość drugiej sztuki, i część środkowa wycina się dłutem. Druga zaś sztuka a, po zarżnięciu, odsądzą się w ten sposób, że tylko środkowa część, której grubość równa się ‘/s części całej grubości drzewa, pozostaje przez całą szerokość sztuki w postaci czopa c, który wypełnia zwidłowanie czyli tak nazwany szhc (n. sclilitz), na pierwszej sztuce utworzony. Aby wzmocnić to połączenie, potrzebny jest klej i drewniane kołki. Często nie daje się czopowi cała szerokość sztuki, z której jest wyrobiony, lecz odsądzą się go od strony wewnętrznej kąta, utworzonego przez dwa połączone kawałki drzewa. Gdy sztuki łączone są znacznej grubości, wtedy zarzyna się na nich podwójne widłowanic i dwa czopy.

4.    Zwidłowanie naucios (li. zusammenschlitzen auf die gehrung, fr. assemblage u bois de fil). Ażeby przy zwid łowanym rogu otrzymać spojenie na ucios, czyli pod kątom 45" idące, mo-