gdzie: A p — strata ciśnienia,

L — długość przewodu.

W strefie przejściowej X zależy zarówno od Re, jak i od e i jest określo-j na wzorem Colebrooka-Whitc’a

W strefie kwadratowej prędkość nie ma już wpływu na wartość współczyn-l nika X, który zależy wyłącznie od chropowatości przewodu e i może być | wyznaczony ze wzoru Prandtla

_L = -2 lg —— .

3,71

W praktyce przy wyznaczaniu współczynnika X posługujemy się zamieszczonym obok wykresem. Wykres ten dotyczy całego zakresu przepływów.

Na siatce dwulogarytmicznej w układzie Re, X umieszczono pęk krzywych odpowiadających rurom o różnej chropowatości względnej. W lewej części wykresu, dla Re < 2320, znajduje się jedna linia prosta. Jest to wykre zależności X = 64 /Re obowiązującej w przypadku ruchu laminarnego. W strefie tej opory ruchu nie zależą od chropowatości przewodu. Do wartośi Re - 4000 ruch może być albo laminarny, albo turbulentny, wobec tęgi wartości X nie są pewne.

Jak widać na wykresie, przy znacznych wartościach liczby Re linie układ; ją się poziomo. Dowodzi to, że wartość X nic zależy w tej strefie ruchu prędkości, a jedynie od względnej chropowatości przewodu e = kld. Strat na długości są więc proporcjonalne do kwadratu prędkości; jest to strefa kwa-] dratowej zależności oporów ruchu (rury hydraulicznie chropowate). Międz tymi strefami mieści się strefa przejściowa; X zależy w niej od wszystkich wymienionych parametrów.

Do obliczeń wodociągów przyjmuje się w Polsce temperaturę wody 10°C co daje v = 1,306 • 10"⁶ m³/s. Dla innych temperatur wody wartości lepkości podano w tabl. 1.1. Wartości k dla paru typowych materiałów podano poniżej.

Rodzaj przewodów    k [mm]

szklane, miedziane,    — technicznie gładkie    0,00154-0,01

mosiężne, brązowe

stalowe walcowane    — nowe, nie używane    0,024-0,10

— nieznacznie skorodowane    0,40

— wodne w eksploatacji    1,24-1,5

54