str 054 055

jęło ideę walki o niepodległość poprzez zbrojne powstanie przeciw caratowi. Gdy wiosną 1829 roku nadeszła wiadomość, że Mikołaj I zamierza koronować się w Warszawie na króla polskiego, powstał projekt złożenia władcy -petycji domagającej się zniesienia tajności obrad sejmowych oraz likwidacji cenzury, a w wypadku odmowy postanowiono wystąpić zbrojnie. 28 maja 1829 roku nastąpiła koronacja i wszystko miało ,,pra-womyślny przebieg” — posłowie jednak bali się złożyć petycję, część wzdragała się przed carobójstwem i tylko w Kordianie Słowackiego „spisek koronacyjny” urósł do historycznego wydarzenia.

Rok później, w maju 1830 roku, spiskowcy ponownie zamierzali zaatakować cara, chcąc go porwać w czasie obrad sejmowych. Brak ko-' ordynacji i współpracy między nimi a opozycją sejmową i tym razem uniemożliwił realizację planu, Ale bieg wydarzeń nieuchronnie zmierzał do wybuchu powstania...

Tymczasem 21 kwietnia 1830 roku 37-letni już Klemens Kołaczkowski w kościele parafialnym w Szarleju na Kujawach, po prawie pięcioletnich staraniach o rękę panny Michaliny Kościelskiej, bierze z nią ślub. Panna młoda liczyła 23 lata, była najstarszą z ośmiorga rodzeństwa; majątek Kościelskiego należał do najznaczniejszych w Inowrocławskiem, a matka jej „towarzystw warszawskich była ozdobą".

Kołaczkowski kupił mieszkanie w pałacu Mniszchów na Senatorskiej, składające się z „6 pokoi, kuchni, pralni, piwnicy na drzewo, stajenki na 3 konie i remizy na 2 powozy".

Prowadził w tym czasie bardzo intensywny tryb życia: „O 7 godzinie z rana musiałem już być na katedrze. Bawiłem tu do 12,00. O wpół do pierwszej puwracałem do durnu i posiliwszy się przy żonie śniadaniem, o wpół do drugiej wracałem do szkoły, gdzie do godziny 5 wieczór bawiłem. Obiad nasz był o 5.00. Od 6 do 8 zatrudniałem się układaniem tekstu do litografo-wanych kursów i pracami dyrekcji. Dopiero o 8 byłem wolny i mogłem się oddać towarzystwu żony".

Krótko jednak trwały szczęśliwe miesiące. Wskutek choroby płuc pani Michalina musiała wyjechać z matką na leczenie za granicę.

Gdy w lipcu w Paryżu wybuchła rewolucja, na wieść o niej Warszawa „wzmagała się i huczała jako rzeka wezbrana, chcąc się rozlać ze swego łożyska” — zapisał Maurycy Mochnacki.

Burzliwe nastroje ogarnęły nie tylko lud Warszawy, lecz także plebs Poznańskiego, Galicji i Śląska. Chłopi buntowali się przeciwko pań-szczyźnie, inteligencja występowała z coraz radykalniejszymi poglądami. Spisek patriotyczny Piotra Wysockiego zyskał znów wielu zwolenników. Na murach kamienic pojawiły się afisze wzywające do czynu, a na pałacu Brlihla, gdzie

55