Top 67 bmp

by pozwalało im zachować ważne dla twórczości przymioty, a zarazem redukować niechęć otoczenia i zapewnić sobie możliwość ujawniania posiadanego talentu. A więc np. należy uczyć, by zachowując (ważną często w twórczości) pewność siebie, nie postępować wrogo, agresywnie, liczyć się z osobowością innych ludzi. Jest to zadanie trudne, lecz nauczyciel winien wpajać zdolnemu dziecku, w jego własnym interesie, przekonanie, że wprawdzie nie zawsze musi być towarzyskie, może pracować w odosobnieniu, lecz niech unika izolacji, nadmiernej skry-tości, niech będzie sympatyczne i wystrzega się przesadnego krytykowania.

10.    Udzielaj informacji o procesie twórczym. Stan aktualnej wiedzy l pozwala nie tylko opisywać, lecz także i pobudzać przebieg tego procesu. W grę wchodzi m.in. uczenie zasad heurystycznych.

11.    Rozwiewaj lęk wzbudzany przez arcydzieła. Doskonałość wielkich dziel rodzi nieraz lęk, który może hamować rozwój talentu. Jednym ze środków zaradczych (rekomendowanych przez Patrick) jest przedstawianie uczniom metod zastosowanych przez artystę oraz historii pracy nad dziełem.

112. Popieraj i oceniaj inicjatywę wychowanków w uczeniu się. Jedną z cech wysoce twór^ęj osobowości jest wyjątkowa zdolność samodzielnego inicjowania działań. Dzieci potrafią inicjować wiele czynności, lecz nadmiar reglamentacji w zajęciach i metodach szkolnych nie sprzyja rozwojowi tej ważnej zalety. Należy tedy zwiększać pole samodzielności uczniów.    '

13. „Zabijaj uczniom ćwieka”. Jednym z warunków twórczości jest bowiem „noszenie się ” z problemem, który nie daje spokoju i wymaga nowego rozwiązania.

i. 14. Stwarzaj sytuacje wymagające twórczego myślenia. Stawiaj problemy o trudności stosownej do przygotowania uczniów, lecz od czasu do czasu daj zadanie wymagające napięcia wyobraźni do ostatnich granic.

15. Stwarzaj zarówno okresy aktywności, jak i spokoju. Twórcze idee rodzą się nie tylko w wirze działania, lecz także i w chwilach wytchnienia, relaksu. Nauczyciel winien pomagać uczniom w planowaniu takich okresów spokoju w ciągu dnia.

\ 16. Udostępniaj środki do realizacji pomysłów. Wchodzi tu w grę mobilizacja zasobów szkoły, rodziców, rozmaitych instytucji. Ograniczoność tych środków ma uczyć rozwiązywania trudności w ramach realnych warunków.

17.    Popieraj zwyczaj pełnej realizacji pomysłów. Ucz dzieci weryfikować konsekwencje pomysłu i wykonywać czarną robotę, związaną z wprowadzeniem go w czyn. Niech poznają przewlekłość i trudność tego procesu.'

18.    Rozwijaj konstruktywny krytycyzm. Zwykły krytycyzm wskazuje na rozmaite mankamenty, lecz jest bezpłodny, gdy idzie o podawanie realnych środków ich usunięcia.

19.    Popieraj zdobywanie wiedzy w wielu dziedzinach. Bowiem wiedza spoza danej specjalizacji- sprzyja oryginalności.    ;

20.    Wychowuj nauczycieli o śmiałym i żywym umyśle. Takich,

którzy potrafią tchnąć w uczniów swego ducha, porywać własnym przy- ; kładem, okazywać zainteresowanie nawet dzikim pomysłom wycho- \ wanków.    ,

Dodajmy, że wskazania powyższe w znacznej części mogą i powinny być realizowane także przez zainteresowanych rodziców. Warto przy tym popierać i te kierunki samodzielnych poszukiwań dziecka, które nie należą do standardowego repertuaru ćwiczeń rozwijających, takich) iak zajęcia plastyczne, kształcenie muzyczne itp. Oto mały przykład!) ~

Pod wpływem podsuniętej w domu lektury 11-letnia dziewczynka! zaczyna się pewnego dnia pasjonować zbieraniem i zapisywaniem aforyzmów oraz paradoksalnych, żartobliwych definicji przedmiotów w rodzaju: „Co to jest sieć? — Są to dziury powiązane sznurkami”; „Co to jest pamięć? — Zdolność umożliwiająca nam zapominanie.”

Równocześnie sama próbuje coś wymyślić, lecz pierwsze jej propozycje mało zaskakują i bawią. Po dwócb dniach od „wybuchu” owego zainteresowania, przy przygotowywaniu kolacji pada propozycja zrobienia użytku z patelni do sadzonych jaj. Dziewczynka mówi:

—    Nie lubię takich jajek w dołku.

—    To odwróć patelnię i zrób sobie jajko na górce.

A na to dziewczynka niespodziewanie:

—    Mam definicję górki. Górka to dołek odwrócony do góry nogami. (Z obserwacji własnych).

Istnieje wiele dróg wyrabiania u nauczycieli (a także i rodziców) cech, sprzyjających oddziaływaniu na uczniów w interesującym nas tu kierunku. Irena Wojnar akcentuje znaczenie sztuki i wychowania przez

139