wymagania6 bmp

Rodzaj ekstrakcji	Zawartość CH3COOH w 25 cm^3 eteru, g		Wydajność ekstrakcji w. = (1 - K)ioo9t
	przed ekstrakcją mQ ’	po ekstrakcji Din
Ekstrakcja jedno-' stopniowa
Ekstrakcja cztero stopniowa

^Ćvo> 10 .] Ce/ l\OViś_ ^

Ila.V>o v<q^ v<^    <}a

Pc. ^ V^ ftWU    <^o cijiC/Lev(

T. c(v«iAAW

Rozdział 5

ZJAWISKA POWIERZCHNIOWE 5.1 Napięcie powierzchniowe

5.1.1. Pojęcie napięcia powierzchniowego

Obserwacja kropel cieczy, np. kropli deszczu, rosy, kropli rtęci, wskazuje na to, że ciecze wykazują tendencję do samorzutnego przybierania takiego kształtu, przy którym dana objętość cieczy ma najmniejszą powierzchnię. Swobodna ciecz, nie poddana żadnym oddziaływaniom zewnętrznym (siły ciążenia, przylegania), przybierałaby więc kształt kuli.

Powierzchnia cieczy ma właściwości elastycznej, napiętej błony odgraniczającej ciecz od innej fazy — tzn. od innej cieczy, gazu lub od ciała stałego. Termin „napięcie powierzchniowe” jest związany z istnieniem i właściwościami takiej błony powierzchniowej.

Przyczyny występowania napięcia powierzchniowego są związane z istnieniem sil wzajemnego przyciągania cząsteczek, noszących nazwę sił spójności międzycząsteczkowej. Siły te działają na odległość kilku nanometrów. W otoczeniu każdej cząsteczki istnieje więc określona sfera obejmująca cząsteczki sąsiednie przyciągające ją i przez nią przyciągane. Jeśli cząsteczka znajduje się w głębi cieczy (odległość od powierzchni d > r, gdzie r jest promieniem sfery wzajemnego oddziaływania), to wypadkowa sil przyciągania jest równa zeru (cząsteczka A] i A2 na rys. 1).

Cząsteczki leżące na samej powierzchni (d = 0) czy też znajdujące się w odległości d<r, tzn. leżące w „warstewce powierzchniowej”, znajdują się w innych warunkach. Na rys. 1 przedstawione są dwie takie cząsteczki A3 oraz A4. Wypadkowa sil przyciągania działająca na te cząsteczki nie jest równa zeru, gdyż w części sfery ponad powierzchnią cieczy znajduje się o wiele mniej cząsteczek niż w części obejmującej ciecz. Z tego względu na cząsteczki te działają siły wypadkowe, skierowane prostopadle do powierzchni, w kierunku wnętrza cieczy.

■ Wskutek istnienia takich sil warstewka powierzchniowa wywiera określone ciśnienie na głębsze warstwy cieczy. Ciśnienie to nazwano ciśnieniem powierzchniowym.

119