Image00089

Paweł Boski

17S

wielkość te; kste.com w całym zbiorze była znikoma, niezależnie od degra. dających dl* Ja kcmsekwencji. Ale już znacznie wyższe wielkości przypi-5\-»aae Uczciwości przy Niepowodzeniu domagają się egotystycznej interpretacji (w świetle niskich szans na nieuczciwość).

UYda 'O _Się, ze żaden inr\y istotny rezultat co do różnic w regułach atrybucyjrych Sukcesu i Niepowodzenia Ja nie może być wyjaśniony w "czyste" po cna w czy sposób. Tak np. Zachowanie eksperymentatora było równe odległe od "fair play" w obu warunkach, a jednak wielkości mu przypisywane różniły się istotnie; Wcześniejsze wykształcenie powinno było w równym stopniu sprzyjać Sukcesowi, co przyczyniać się do Niepowodzenia, a jednak różnice w przypisywanych wielkościach są znaczące; nie mogło być obiektywnych różnic w zdolnościach obu grup uzasadniających rozbieżności w atrybucji Zdolności itp.

Wreszcie, jeśli przyjmiemy za Weinerem, że reakcje afektywne są konsekwencjami procesów atrybucyjnych, wówczas znacząco silniejsze natężenie Zadowolenia po Sukcesie niż Obwiniania się po Niepowodzeniu stanowi jeszcze jeden argument za motywacyjną interpretacją wyników.

Klasyfikację kategorii przyczynowych można rozpatrywać względnie niezależnie od testu jej trafności teoretycznej, w planie czysto empirycznym, na jaki pozwala analiza czynnikowa. Celem analizy czynnikowej było więc sprawdzenie, o ile pojęciowo wypreparowane wymiary atrybucyjne zostaną odwzorowane w strukturze empirycznych zależności między zmiennymi. Ważne było też sprawdzenie, czy struktura czynnikowa będzie podobna dla o-bu warunków wyników uzyskanych w zadaniu, stąd też przeprowadzono ją osobno dla danych z Sukcesu i Niepowodzenia Ja.

Dla ekstrakcji czynników posłużono się metodą czynników głównych z interakcjami 'powtórzeniami), ostateczną zaś macierz uzyskano w efekcie rotacji metodą Vanmax (por. Statistical Package for Social Sciences).

Dla warunków sukcesu czynnik 1 Pewności siebie/Pozytywnego wartościowania ma najwyższe ładunki czynnikowe z: Zadaniem Stymulującym (.47), Wcześniejszym wykształceniem {.LI) i Zdolnościami (.42) - wszystkie one lllf£ą do bieguna wzmacniającego Sukces na wymiarze Wartościowania.

bfl Redakcji Wartości, określony jest przez najwyższe ładunki czyn-z: Mózgiem Robotem (.77), Zachowaniem eksperymentatora (.54)

_oroz Nastrojem (.43). Wreszcie czytnik I Pozy^wne) motywacji H najbardziej specyficzny, im bowiem jeden wy saki ladaek ciymśmif ji*' Wysiłkiem (.61) a dodatkowo z Zadaniem stymulującym | 3lj arna ajmmM w podobnych wielkościach ze Szczęściem i Trudnością aaiatie.

Analiza czynnikowa dla warunków Niepowedzmta ukazuje nader pB żoną strukturę czynników. Czynnik i - Obronności, ma nayyiue hWn w: Zachowaniu eksperymentatora (.56), Uczciwości IfSH cia (.49) i Twórczym Unyśle (.48), Cgrnnik II - niskie) SaaaapMjrfMH bilności określony jest przez ładunki czynnikowe: Wcześtiejsaefe VMg^||pS cenią (.64), (niskich) Zdolności (.46) oraz Trudności zadania ( J2); w ramach teorii Weinera czynnik ten odpowiada wymiarowi Kor.rroiowabtodci (dokładnie: biegunowi jej braku). Wreszcie Czynnik Ili . Niskiej motywacji ma wysokie ładunki z Zadaniem bezsensownym (.57) oraz HmH siłkiem (.46).

W obu niezależnych wariantach analizy uzyskano dokładnie pokrywają-ce się rezultaty macierzy czynnikowych; w każdym przypadku dme cpMU ki zdefiniowane są w kategoriach wymiaru Wartościowania. MK mt istotne kryterium walidacyjne. Warto przj yitj zauważyć, fi H iyeks-^' trahowano żadnego czynnika, który pokrywałby się z wymiarem Umiejscowienia. Wyniki analizy czynnikowej ukazują raczej przesłanki do wyróżnię-nia wymiaru S tabilności/nie- Konirolowalności, otwierając yn połę do dal-szych badań zgodnych z nowymi tendencjami w zakresie ioorn arrybocyjsej.

Drugie, nie mniej ważne rozwinięcie badań powinro uwzględnić bardziej wszechstronną analizę afektów związanych z wynikami zadaniowymi i wywołanych przez specyficzne połączenia atrybucyyie. W świetle ostatnich badań Weinera i in. (1978, 1979), Weinera (198!’ staje się oczywistym, że para reakcji afektywnych zadowolenie-z-siebie - poczucie winy, jest daleka od wyczerpania wielości stanów uczuciowych I ■ zakresie. W ramach niniejszej praęy takie uczucia badanych, jak: Złość. Zdumienie, Niedowierzanie itp. nie były jednak przedznioie- systematycznej rejestracji, ale jedynie anegdotycznych relacji eksperymentatorów.