img440 (3)

D. Chlebna-Sokól, D. Kardas-Sobantka

znacznie przy rozpoznawaniu szmeru klasycznego i niedomykalności aortalnej), mitralnej oraz szmeru ubytku międzyko-morowego (VSD).

Ton I (skurczowy) - ma 4 składowe: zamknięcie zastawek przedsionkowo-komorowych, napinanie mięśni komór, otwarcie zastawek tętniczych, uderzenie krwi wypływającej z komór

0    ściany tętnic.

Ton II (rozkurczowy) - powstaje na skutek zamknięcia zastawek półksiężycowatych aorty i pma płucego. U zdrowego dziecka w fazie wdechowej jest rozdwojony nad tętnicą płucną, ponieważ słyszymy obie składowe - aortalną i płucną.

./    '    '“V/

Ton I jest głośniejszy na koniuszku, przerwa między I a II tonem (skurczowa) krótsza aniżeli między II a I (rozkurczowa), natomiast ton II jest głośniejszy u podstawy serca.

Dla rozróżnienia tych tonów (co ma znaczenie w patologii oraz rozpoznawaniu szmerów) pomocne jest osłuchiwanie serca

1    obmacywanie tętna na obwodzie. Falę tętna wyczuwa się tuż po lub prawie jednocześnie z I tonem. Ponadto I ton jest zsynchronizowany z uderzeniem koniuszkowym.

Jeżeli przy osłuchiwaniu serca rejestrujemy zapis ekg I (lub wykonujemy fonokardiogram), to I ton rozpoczyna się przy załamku Q i trwa średnio ok. 0,16 sek., natomiast II ton rozpoczyna się pod koniec załamka T i trwa średnio ok. 0,12 sek.

Na jedno uderzenie serca składają się dwa tony - I i II oraz przerwa „rozkurczowa”, czyli po II tonie, i „skurczowa”, czyli po I tonie.

Ponieważ wraz z Ttonem następuje wyrzut krwi na obwód, to fala tętna jest tuż (lub jednocześnie) za I tonem (II me daje na obwodzie jakiejkolwiek zmiany wyczuwalnej, me wyczuwa się go w tętnie).

Ton III (tzw. otwarcia zastawek przedsionkowo-komoro-wych) - napływ pierwszego strumienia krwi z przedsionków do komór.

Ton IV (przedsionkowy) - reszta krwi z przedsionków tłoczona jest do komór przez otwarte zastawki (jeszcze). Obydwa te tony mogą być u dzieci słyszalne jako fizjologiczne.

Tabela IV. Prawidłowe wartości częstości uderzeń serca (na minutę) u dzieci w spoczynku

Wiek	dolna granica	średnio	górna granica
noworodek	70	125	190
1-11 m-cy	80	120	160
2 lata	80	110	130
4 lata	80	100	120
6 lat	75	100	115
8 lat	70	90	110
10 lat	70	90	110
	dziew, chłopcy	dziew, chłopcy	dziew, chłopcy
12 lat	70 65	90 85	110 105
14 lat	65 60	85 80	105 100
16 lat	60 55	80 75	100 95
18 lat	55 50	75 70	95 90

wg: Górnicki B.. Dębiec B„ Baszczyński J. (red): Pediatria, tom I, PZWL, Warszawa, 1995: str. 95 oraz Behrman R. E. (red.). : Podręcznik pediatrii. Nelson, PWN, Warszawa. 1996; str. 1283

Odrębności rozwojowe w układzie krążenia to:

•    zmiana konfiguracji serca, którą można stwierdzić przy oznaczaniu stłumienia względnego,

*    niemiarowość oddechowa,

75