IMG97 (5)

72

W drzewostanach sosnowych związek średniej mocy występuje między pierśni cową liczba ksztahu i procentem grubości kory na pierśnicy. Procent grubości kory na pierśnicy jest to podwójna grubość kory na wysokości 1.3 m. licząc od ziemi podzielona przez pierśnicę drzewa w korze i pomnożona przez 100 Drzewa maj*c większą wartość procentu grubości kory mają na ogół mniejszą wartość pierśmco-wej liczby ksztahu Jest bardzo prawdopodobne, ze związek między picrśnicową li-czbą ksztahu i procentem grubości kory nic wystąpi w drzewostanach tych gatunków drzew, które wytwarzają na całej długości pma korę stosunkowo cienką (buk. świerk, jodła)

Silny związek występuje nuędzy picrśnicową liczbą kształtu i ilorazem q₂. Iloraz <j, jest stosunkiem grubości drzewa w połowic długości do pierśnicy Drzewa mające większą wartość ilorazu ^ cechują się również w iększą wartością picrśnico-w«j liczby ksztahu Związek ten został poiw icrdzony w badaniach dla innych gatunków drzew

4. Zastosowanie pierśnicowej liczby kształtu

Picrśnicową liczba kształtu znalazła powszechne zastosowanie do określania miąższości drzewa i drzewostanu Zadecydował o tym głównie ten wzgląd, że przekrój. na którym oparta jest picrśnicową liczba ksztahu. znajduje się na stałej wysokości. bardzo wygodnej w pomiarach, szczególnie wówczas, kiedy przeprowadza się jc na wielu drzewach

Z zastosowaniem pierśnicowej liczby ksztahu opracowano sposoby określania miąższości drzewa i drzewostanu, miąższość sortymentów, a także sposoby określania przyrostu miąższości drzewa i drzewostanu. Picrśnicową liczba kształtu może również służyć do określania pełności strzały Oczywiście wykładnik kształtu można określić tylko wówczas, kiedy oprócz pierśnicowej liczby kształtu znana będzie uk/e wysokość drzewa. Przydatność pierśnicowej liczby ksztahu do określania pełność i jest mniejsza dla drzewostanów starszych klas wieku. W drzewostanach takich pierśnica może się znaleźć w strefie zgrubień korzeniowych, co prowadzi do zniekształcenia oceny pełność i drzew

Picrśnicową liczba ksztahu stała się podstawą opracowania całego systemu pomiaru lasu stosowanego zarówno w praktyce, jak i w doświadczalnictwie leśnym.

B. Właściwa liczba kształtu

1 Teoretyczna analiza właściwej liczby ksztahu

Właściwa liczba ksztahu (/_w„) jest stosunkiem miąższości drzew-a (vj do objętości walca, którego wy sokość jest równa wysokości drzewa (h) i którego pole _przc. kroju poprzecznego jest równe polu przekroju drzewa na wysokości h/n

Część U PocrUr drrewa awraęo 73

Współczynnik n może być dowolną liczbą większą od jedności. Najczęściej rtdnak przyjmuje się n = 10. Będzie to właściwa liczba kształtu oparta na przekroju

lezącym na ~ wysokości drzewa, licząc od jego podstawy

Dla regularnych brył obrotowych o równaniu tworzącej y² = p/ właściwą Ucztę kształtu określa wzór¹:

Ze wzoru (2.11) wynika, że właściwa liczba ksztahu zależy od wykładnika kształtu r bryły oraz od n. Zauważmy, że wzór (2.11) na właściwą liczbę kształtu jest bardzo podobny do wzoru na pierśnicową liczbę ksztahu (2.9). We wzorze na właściwą liczbę kształtu występuje współczynnik n. natomiast we wzorze na pierś-nicową liczbę kształtu wysokość bryły h. Między cechami tymi zachodzi następujący związek: h = 1.3 n, gdzie h jest wyrażone w metrach Stąd wykres przedstawiający powiązanie pierśnicowej liczby kształtu z wykładnikiem ksziałtu i wysokością brył (rys. 25) przedstawia jednocześnie powiązanie właściwej liczby ksztahu z wykładnikiem kształtu i współczynnikiem n = I tak lima przedstawiająca związek

między picrśnicową liczbą kształtu i wykładnikiem kształtu dla brył o wysokości 13 m jest równocześnie linią przedstawiającą powiązanie między właściwą liczbą kształtu i wykładnikiem kształtu dla n = 10 itd.

Dla brył o takim samym wykładniku kształtu właściwa Iiczb3 ksztahu maleje ze wzrostem współczynnika n. Gdy wartość współczynnika n jest taka sama. ale większa od 5 (ściślej n > 5,02). to ze wzrostem wykładnika ksztahu właściwa liczba kształtu maleje. Gdy n jest wartością stałą, leżącą w przedziale 1.58 < n < 5,02, to ze wzrostem wykładnika kształtu od 0 do 3.5 właściwa liczba ksztahu ma minimum

Właściwa liczba kształtu rośnie ze wzrostem wykładnika kształtu, gdy n jest wartością stałą zawartą w przedziale I <n < 1.58.

Dla określonej właściwej liczby ksztahu współczynnik n jest wielkością stałą Wynika stąd. żc właściwa liczba ksztahu zależy tylko od wykładnika ksztahu. a więc właściwa liczba kształtu jest miernikiem pełności. Znając właściwą liczbę kształtu, można więc określić wykładnik ksztahu. Jednoznaczne rozwiązanie w przedziale 0 < r < 3.5 dają te właściwe liczby kształtu, dla których n > 5. wówczas bowiem im mniejsza będzie właściwa liczba kształtu, tym większa będzie wartość wykładnika ksztahu. a więc tym mniejsza pełność Wartość n me może h\ć jednak zbył duża. wówczas bowiem przekrój, na którym jest oparta właściwa liczba ksziahu będzie leżał blisko podstawy drzewa, co mozc spowodować otrzymanie dużych roz-biezności między tworzącą bryły równoważnej i krzywą morfologiczną

1

Teofciyczna analizę w/oro (3.11) prreprtmad/il GMhnAt ₍|%Q>