IMG58 (3)

54 Iwona Kopaczyńskn, Agnieszka Nowak-Lojcwska, Agnieszka Olczak

Organizacja posiłków

W związku z wprowadzeniem dzieci 6-letnich do szkół zapytaliśmy dyrektorów szkół

0    możliwości wydawania posiłków zgodnie z potrzebami dzieci 6-letnich i o przygotowanie stołówek do organizacji posiłków dla zwiększonej liczby dzieci, w tym dzieci młodszych. Dyrektorzy sześciu szkół wyrazili gotowość i możliwości do wydawania większej liczby posiłków. Natomiast w dwóch szkołach w Zielonej Górze nie ma wcale kuchni, a obiady są dowożone. Kolejne dwie szkoły nie są pod tym względem przygotowane by przyjąć dzieci 6-letmc. Wskazywano na zbyt małą stołówkę, a w drugiej sytuacji na fakt. że stołów ka znajduje się w innym budynku, co w przypadku dzieci 6-letnich rodziłoby kolejny problem związany z organizacją przyjścia i powrotu do sali.

Dzieci 6-letnie uczęszczające do przedszkoli mają zapewnione trzy posiłki, co jest ważne ze względu na rozwój dziecka i prawidłowe funkcjonowanie w ciągu dnia. Interesowało nas zatem, czy z uwagi na obecność dzieci 6-letnich brane jest pod uwagę organizowanie oprócz obiadu także innych posiłków, na przykład tak zwanego drugiego śniadania

1    podw ieczorku. Dyrektorzy ośmiu szkół stwierdzili, że nie przewidują lub po prostu nie widzą takiej możliwości, by organizować dodatkowe posiłki. Dyrektor jednej ze szkół rozwiązanie widzi w cateringu, a jeden dostrzega konieczność takiej organizacji pracy kuchni. która pozwoli na przygotowywanie także śniadań. Badani wskazują jednak, że tego typu zmiany będą niosły za sobą konieczne modyfikacje w pracy całej szkoły, na przykład zwiększenie kadry w szkolnych kuchniach, wydłużenie pracy całej szkoły.

Prowadzona diagnoza ukazała, że w 50% badanych szkół dyrektorzy dostrzegają możliwość i deklarują wydłużenie przerw obiadowych, choć jak wskazują, wymaga to pewnych zmian organizacyjnych. W pozostałej części badanych szkół nie przewiduje się jednak wydłużania przerw w czasie, których dzieci będą mogły spokojnie pójść na obiad, a ze względu na funkcjonowanie placówki badani zaznaczali wręcz, że nie ma takich możliwości.

Wskazanie na kwestię posiłków jako wymagającą uregulowania ważne jest ze względu na to, że dzieci będą przebywać w szkole 8-9 godzin, licząc też czas spędzany w świetlicy.

Łazienki

Ze względów zdrowotnych i zapewnienia poczucia bezpieczeństwa ważna jest także kwestia warunków zaspokajania potrzeb fizjologicznych oraz dbałości o higienę. Tylko w jednej zielonogórskiej szkole dyrektor wskazał, że łazienki, w tym szczególnie toalety są dostosowane do potrzeb małych dzieci. W pozostałych wskazano liczne braki w tym zakresie, konieczność modernizacji, przebudowy, co wiąże się z poważnymi nakładami finansowymi, na które w obecnej chwili szkół po prostu nie stać. Trzech dyrektorów nie udzieliło nam odpowiedzi w tej kwestii.

W myśl teorii B. Bernsteina zepchnięcie na margines rozważań o zmianach w szkole -problemów korzystania z łazienek, świadczy o dążeniu do podtrzymywania istniejących mechanizmów dystrybucji władzy, a w konsekwencji do odtwarzania ładu społecznego. Praktyką są bowiem łazienki dla nauczycieli, czyste i zadbane oraz łazienki dla pozostałych użytkowników szkoły, zaniedbane i niekomfortowe. Podział na lepszych i gorszych jest wyraźnie czytelny. Brak zapewnienia intymności i higieny zaspokajania potrzeb fizjologicznych wskazuje jednocześnie na brak poszanowania godności dziecka. Aby problem sanitariatów nie przysłaniał problemów natury dydaktycznej, korzystanie z toalet musi stać się dla dzieci kwestią nie zauważalną, nie wzbudzającą negatywnych emocji.

Rekreacja na iwieżym powietrzu

Zgodnie ze standardami wychowania przedszkolnego ważnym dla rozwoju dziecka elementem jest rekreacja na iwieżym powietrzu. Każde przedszkole dysponuje ogrodzonym terenem, placem zabaw. Ministerstwo założyło, że także szkoła organizując opiekę dzieciom młodszym powinna zapewnić im możliwość pobytu i zabawy na świeżym powietrzu. Jedynie dyrektorzy dwóch szkół wskazali, że ich szkoła dysponuje terenem spełniającym standardy przedszkolnego placu zabaw z ogrodzonym boiskiem i wyznaczoną przestrzenią dla młodszych dzieci. Sześć szkół nie dysponuje placem zabaw. Mimo dobrej bazy w postaci boisk, nie ma tam części przystosowanej dla młodszych dzieci. Dwie inne szkoły dysponują terenem i przy pozyskaniu dodatkowych pieniędzy są w stanie przygotować place zabaw i wyposażyć je w sprzęt zgodny z normami bezpieczeństwa.

Świetlice szkolne

Kluczowa w zakresie opieki szkoły nad dzieckiem jest kwestia organizacji pracy świetlic szkolnych. W analizie wypowiedzi dotyczących dostosowania świetlic i organizacji opieki nad dziećmi 6-letnimi ujawniło się kilka problemów.

Trzy szkoły oceniają pozytywnie swoje możliwości w zakresie pomieszczeń świetlicowych. W tym jedna posiada odrębne pomieszczenia dla dzieci 6- i 7-letnich (2 sale o łącznej powierzchni 110 m²) oraz dla dzieci 8- i 9-letnich (3 pomieszczenia o łącznej powierzchni 155 m²). Druga szkoła posiada dwa duże pomieszczenia, w których obecnie czas spędzają dzieci klas I—III (ok. 80 dziennie). Szkoła również wyraża gotowość do zmian w organizacji pracy, jeśli zaistnieje taka potrzeba. Dodać należy, że jest to nowa szkoła oddana do użytku kilka lat temu, duża i nowoczesna. Trzecia ze szkół jest małą śródmiejską szkołą, w której uczy się mniej uczniów niż w innych szkołach ze względu na obecną strukturę ulokowania rodzin z dziećmi w mieście. Dyrektor nie widzi problemu w zakresie możliwości wykorzystania tych pomieszczeń, z których korzystają dotychczas uczniowie klas I—III. Pozostałych siedem szkół wskazuje, że w obecnej chwili pomieszczenia są zbyt małe i nieprzystosowane do przyjęcia większej liczby dzieci, tym bardziej dzieci młodszych. Najczęściej wskazują również na obecne przeciążenie. W świetlicy potrafi przebywać jednocześnie 125 dzieci¹⁷.

W świetlicach brakuje miejsc cichego wypoczynku oraz wyposażenia w meble - stoliki, krzesełka, szafki, gry, zabawki, materiały do pracy. Niezbędna jest modernizacja lub remonty pomieszczeń. Tu wszystkie szkoły wskazują na brak środków finansowych w budżetach szkół i brak deklaracji ze strony organów prowadzących i innych źródeł na dofinansowanie.

Podsumowując można stwierdzić, że w Zielonej Górze 7 na 10 badanych szkół wyraża się negatywnie o przygotowaniu pomieszczeń świetlicowych dla dzieci sześcioletnich. Żadna ze szkół nie bierze pod uwagę, ze względu na brak takich możliwości, stworzenia pomieszczeń, które byłyby „drugą klasą” obok lekcyjnej dla dzieci rozpoczynających

¹⁷ Według standardów określających higienę i bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w szkole powierzchnia użytkowa przypadająca na jedną osobę wynosi 2,5 m2. Por. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać budynek i jego użytkownicy. Dz. U. nr 75. poz. 690; Prawo budowlane. Dz. U. z 2003 roku poz. 2016; Rozporządzenie MENiS z 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny w szkołach publicznych i niepublicznych. Dz.U. nr 6, poz. 69.