IMGX52 (2)

4 Z. KRASIŃSKI: IRYDION

tagi?^{1 2} Gdzie westalka^{3 4}, wstępująca w milczeniu z ogniem świętym na schody Kapitolu?⁵

Gdzie mówce twoi, panowie dusz tysiąców, stojący ponad falami ludu, gwarem poszeptów obwiani i burzą poklasków? Gdzie żołnierze legionów, bezsenni, ogromni, z twarzą spiekła od słońca, ochładzaną znojem, rozjaśnianą połyskami mieczów? Wszyscy zniknęli jedni po drugich — przeszłość ich zagarnęła i jak matka tuli do łona. Nikt ich nie wydrze przeszłości!

Miasto nich podnoszą się nie znane dotąd kształty, ni piękne jak półbogi, ni silne jak olbrzymy tytańskich czasów ³, ale dziwaczne, migające złotem, z wiankami na czole, z pucharami w dłoni, a wśród kwiecia sztylety, a wśród biesiad trucizny, a w ich tańcach konwulsyjne podrzuty — niby to życie bez granic wśród pieśni i jęków, ryku hien i nawoływań gladiatorów. Śmiech z takiej wiosny, umajonej krwią i woniami spiekłych kadzideł! Śmiech z takiego życia! Ono przejściem tylko, ono nic nie utworzy, nic nie zostawi po sobie prócz krzyków kilku i sławy marnego skonania!

Motłoch i cezar — oto jest Rzym cały °.

Ki «•*«■ miuMMlMi -

...... Aniuat iojeu*.

l.ii.i in .-ordę junior iiHMoqu£fi*»«ii» Url« Kt Kurii*    amnr rl ranm

tlUlHH. lit. X.

1836.

Karta tytułowa pierwszego wydania „Irydiona

1

   okróciciel (stpol.) — ujarzmiciel. Rzymianie po długich walkach ujarzmili szczepy italskie; trzy wojriy punickie, prowadzone ze zmiennym szczęściem (264—146 p. n. e.), skończyły się podbiciem Kartaginy.

2

   westalka — kapłanka Westy, bogini domowego ogniska. Dawniejsi komentatorzy widzą w tych słowach możliwość aluzji do wiersza Horacego (Pieśni, Ks. III, 30, w. 8—9) o niepożytości rzymskiego imperium.

3

³ tytańskie czasy — według mitologii grecKiej pierwotne dzieje świata, których bohaterami były upostaciowane groźne siły natury, Tytani.

4

Zob. Przy piski Autora [3].

5

   Kapitol — jedno z siedmiu wzgórz, na których leży Rzym. Tu wznosiły się najważniejsze świątynie, tu odbywały się uroczystości państwowe.