Elementy prawa
Stosunek prawny regulowany normami prawa administracyjnego jest nazywany stosunkiem administracyjnoprawnym. Stosunek administracyjnoprawny może powstać w drodze aktu administracyjnego (np. poprzez wydanie decyzji administracyjnej) lub z mocy ustawy - wówczas ustawa przyznaje prawa lub nakłada obowiązki administracyjnoprawne. Jednym z podmiotów stosunków ad-ministracyjnoprawnych jest organ administracji, który z mocy prawa ma uprawnienia władcze w stosunku do drugiego podmiotu. Posiadanie uprawnień władczych oznacza możliwość zastosowania wobec drugiego podmiotu środków przymusu. Drugim podmiotem stosunków administracyjnoprawnych jest osoba fizyczna, osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna. Nie każdy stosunek prawny, w którym jednym z podmiotów jest organ administracji, jest stosunkiem administracyjnym - jeżeli np. organ administracji występuje jako kupujący w umowie sprzedaży, wówczas stosunek prawny, jaki występuje między kupującym (organem administracji) a sprzedawcą, jest stosunkiem prawnym regulowanym normami prawa cywilnego. Przedmiotem stosunków administracyjnoprawnych są sprawy, które na mocy obowiązujących aktów normatywnych należą do zadań administracji publicznej. Ze stosunku administracyjnoprawnego wynikają prawa i obowiązki stron stosunku administracyjnoprawnego, np. obowiązek zapłacenia podatku czy prawo do otrzymania zasiłku dla bezrobotnych. Prawo przyznane jednemu z podmiotów stosunków administracyjnoprawnych jest związane z obowiązkiem drugiego z podmiotów tego stosunku. Prawa i obowiązki wynikające ze stosunków administracyjnoprawnych mają charakter osobisty. Oznacza to, że nie mogą być one przenoszone na inne podmioty.
Na prawo administracyjne materialne składają się normy prawne zawarte w aktach normatywnych różnej rangi (np. w ustawach i rozporządzeniach). Zakres spraw objętych prawem administracyjnym materialnym jest bardzo szeroki. Wynika on z zakresu zadań, jakie mają do wykonania organy administracji i obejmuje niemal wszystkie dziedziny życia, z których najważniejsze to:
• ochrona zdrowia;
• ochrona środowiska;
• gospodarka;
• bezpieczeństwo wewnętrzne;
• obronność kraju;
• szkolnictwo;
• budownictwo;
• kultura.
164