neonatologia4

178 Cewnikowanie żyły pępowinowej

•    krwawienie,

•    martwica tkanek, uszkodzenie nerwów,

•    zakrzepowe zapalenie żyt,

•    obkurczenie naczyń żylnych.

Pytania sprawdzające

1 Proszę wymienić wskazania i przeciwwskazania do założenia wkłucia dożylnego u noworodka.

2. Proszę wymienić cechy różnicujące naczynie żylne i naczynie tętnicze.

3    Proszę wymienić zalecaną kolejność nakłucia naczyń żylnych u noworodka.

4    Proszę omówić schemat założenia wkłucia dożylnego u noworodka.

Cewnikowanie żyły pępowinowej

Cel główny:

Omówienie roli położnej podczas cewnikowania żyty pępowinowej u noworodka donoszonego

Cele szczegółowe:

1 Zapoznanie ze wskazaniami do cewnikowania żyty pępowinowej u noworodka.

2. Przedstawienie powikłań związanych z cewnikowaniem żyty pępowinowej u noworodka.

3 Przedstawienie roli położnej podczas cewnikowania żyty pępowinowej u noworodka

W pępowinie przebiegają 3 naczynia: 2 tętnice i 1 żyła. Żyła jest łatwa do rozpoznania ze względu na duże i otwarte światło ściany żyły. Tętnica to okrągłe naczynie o malej średnicy i grubej ścianie.

Cewnikowanie żyły pępowinowej odbywa się przy zachowaniu zasad aseptyki i antyseptyki oraz jednoczesnej kontroli czynności życiowych noworodka.

Żylne naczynie pępowinowe stwarza wyjątkową możliwość uzyskania dostępu donaczyniowego u noworodka. Żyła pępowinowa widoczna jest jako duże naczynie o cienkich ściankach. Może być ona wykorzystana do przetaczania płynów i podawania leków.

Wskazania do wykonania cewnikowania żyły pępowinowej:

•    konieczność podania leków podczas resuscytacji na sali porodowej.

•    wymienne przetaczanie krwi,

•    pomiar ośrodkowego ciśnienia zytnego.

•    podanie płynów u wcześniaków z masą ciała < 800 g.

Technika wykonywania wybranych zabiegów u noworodka 179

*    potrzeba oznaczenia prężności gazów we krwi, jeżeli nie można dokonać kaniulach tętnicy,

•    konieczność szybkiego wypełnienia łożyska naczyniowego u noworodka we

wstrząsie,

• konieczność pobrania krwi do badań laboratoryjnych, jeśli nie można uzyskać dostępu do żyt obwodowych.

Cewnik do żyły pępowinowej zakłada lekarz, natomiast położna jest osobą asystującą oraz sprawującą bezpośrednią opiekę i obserwację nad noworodkiem.

Cewnikowanie żyły pępowinowej jest zabiegiem aseptycznym. Noworodek powinien leżeć na płaskim podłożu w neutralnej temperaturze otoczenia. Należy przykleić elektrody kardiomonitora i podłączyć noworodka do systemu monitorującego. Dodatkowo należy prowadzić obserwację parametrów noworodka: tętna, temperatury, ciśnienia, zabarwienia powłok skórnych, ilości i jakości oddechów.

Po założeniu cewnika należy sprawdzić jego położenie poprzez wykonanie zdjęcia rentgenowskiego jamy brzusznej. Cewnik powinien znajdować się powyżej przepony w żyle głównej dolnej.

Po wykonaniu cewnikowania żyty pępowinowej u noworodka mogą pojawić się powikłania m.in.:

•    zakrzep żylny w wyniku wprowadzenia materiału zatorowego,

•    uszkodzenie wątroby i nadciśnienie w żyle wrotnej na skutek zbyt głębokiego założenia cewnika,

•    wprowadzenie zakażenia,

•    zator płucny w wyniku wprowadzenia powietrza,

•    ostre krwawienie związane z przypadkowym usunięciem cewnika.

Jeśli nie ma oznak zakażenia, cewnik w żyle pępowinowej nie powinien być utrzymany dłużej niż 7 dni.

Sytuacją, w której podaje się leki przez cewnik założony do żyły pępowinowej bez kontroli radiologicznej, jest resuscytacja poporodowa. W takich warunkach cewnik umieszczany jest płytko pod skórą (ok. 1 cm). Cewnik należy usunąć po zakończeniu resuscytacji.

Pytania sprawdzające

1.    Proszę wymienić wskazania do wykonania cewnikowania żyły pępowinowej u noworodka.

2.    Proszę wymienić powikłania związane z nieprawidłowym sposobem cewnikowania żyły pępowinowej u noworodka.

3.    W jakiej sytuacji należy podać leki przez cewnik założony do żyty pępowinowej bez uprzedniej kontroli radiologicznej?