W Polsce poza dużymi miastami lunkcjonowały organizacje, które były nastawione na obsługę mieszkańców, stanowiły one punkt wyjścia do zakreślania granic poszczególnych powiatów.
Podstawowe funkcje utworzenia powiatów:
-sądy rejonowe (jednak sądownictwo jest poza administracją publiczną)
-prokuratury rejonowe
-urzędy skarbowe (należą do niezespolonej administracji rządowej)
-rejonowe komendy policji (zagwarantowanie bezpieczeństwa przez służby mundurowe) -rejonowe komendy straży pożamęj(zagwarantowanie bezpieczeństwa przez służby mundurowe)
-terenowe państwowe inspektoraty sanitarne (zagwarantowanie bezpieczeństwa przez czuwanie nad ogólnym stanem sanitarnym)
-oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych -szpitale rejonowe (szpitale powiatowe)
-placówki szkolnictwa ponadpodstawowego
-placówki terenowe Kas Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych
Nie wszystkie usługi świadczone przez instytucje są w gestii powiatu, ale stanowiły one podstawę do utworzenia powiatów.
Powiat wykonuje zadania własne jako jednostka samodzielna, samorządna, samofinansująca się i odpowiedzialna.
Zadania własne powiatu:
1) edukacji publicznej(szkolnictwo średnie)
2) promocji i ochrony zdrowia (utrzymanie szpitala, rozbudowa, wyposażenie w sprzęt medyczny, odpowiada jako właściciel za zobowiązania zaciągnięte przez szpital; opłacanie programów służących poprawie zdrowotności społeczeństwa)
3) pomocy społecznej (domy dziecka)
4) polityki prorodzinnej
5) wspierania osób niepełnosprawnych (uznawanie niepełnosprawności, pomoc, odliczanie kosztów związanych z zakupem sprzętu rehabilitacyjnego lub leków, wczasy, sanatoria- dofinansowanie)
6) transportu zbiorowego i dróg publicznych (utrzymanie i rozbudowa sieci dróg powiatowych, odśnieżanie, modernizacja- za to odpowiada starosta)
7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami
8) kultury fizycznej i turystyki
9) geodezji, kartografii i katastru (podziały działek, tworzenie map- z uwzględnieniem sieci gazociągów, wodociągów itp., kto jest właścicielem nieruchomości, kto mieszka w danym budynku, ewidencja nieruchomości)
10) gospodarki nieruchomościami (będącymi zasobami powiatu; na terenie Polski zachodniej- przejmowanie od Skarbu Państwa gruntów na rzecz płacenia odszkodowań związane z zaszłościami po II Wojnie Światowej)
11) administracji architektoniczno-budowlanej(zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom przebywającym w danych obiektach architektonicznych, ocena projektu, wydawanie pozwolenia na budowę, kontrola użytkowania)
12) gospodarki wodnej (w zakresie akwenów wód zamkniętych- jeziora, rzeki)
13) ochrony środowiska i przyrody (inspekcja powiatowa)
14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego
15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli(policja, straż, podporządkowane staroście powiatu pieniądze na to służby są przekazywane umownie)