Obraz1 (13)

6. Typy komunikacji 6.1. KOMUNIKACJA WERBALNA

eKomunikacia werbalna (językowa) jest to proces wymiany informacji między ludźmi za pośrednfctwem systemu znaków dźwiękowych lub graficznych, zwanego jeżykiem. R. Jacobson wyróżnił kilka elementów komunikacji językowej, charakterystycznych dla wszystkich aktów mowy:

nadawca - twórca aktu mowy skierowanego do odbiorcy

kontekst - fragment rzeczywistości, do którego odnosi się (który oznacza) akt mowy

kontakt - fizyczny kanał i psychiczny kontakt między nadawcą a odbiorcą

komunikat - treść przekazu językowego wytworzonego

przez nadawcę lub przyjętego przez odbiorcę.

KONTEKST

KOMUNIKAT

NADAWCA............................................ODBIORCA

KONTAKT

KOD

Wybrane koncepcje komunikacji werbalnej

Koncepcja O. H. Mowrera

Mowrer przyjmuje, że każdy człowiek uczy się mowy poprzez proces warunkowania. Mowa jest złożonym zbiorem reakcji stosowanych przez jednostkę dla dostarczenia sygnałów innym ludziom w celu porozumienia się. Proces komunikacji językowej polega na przekazywaniu znaczenia od jednej osoby do drugiej. Przy czym znak językowy, a konkretnie podstawowa forma przekazu językowego - zdanie, nie jest bezpośrednio nośnikiem znaczenia. Znaki pełniąjedynie funkcje uczynnienia w umyśle odbiorcy znaczenia podobnego do tego, które istnieje w umyśle nadawcy. Porozumienie między partnerami procesu komunikacji zachodzi wówczas, gdy wiążą oni podobne znaczenia z tym samym znakiem. Działanie komunikacyjne polega na wzbudzaniu odpowiednich znaczeń u partnerów komunikacji. Słowa i zdania wyzwalają w umyśle słuchacza zawsze takie samo znaczenie niezależnie od kontekstu, w jakim są wypowiadane. Teoria ta nie uwzględnia roli czynników sytuacyjnych.

Koncepcja J. Ruescha

Podstawowym pojęciem tej teorii jest system komunikacji. Pojęcie to J. Ruesch pojmuje przestrzennie: jako sieć, w której dane wyrażenia przesuwane są od źródła do celu. Sieć ludzkiej komunikacji może być w różnym stopniu złożona. Zależy to od liczby osób komunikujących się ze sobą. Poszczególne jednostki różnią się między sobą w zakresie opanowania sprawności komunikacyjnej. Sprawność komunikowania, kształtowana jest w procesie wczesnej socjalizacji i spełnia trzy funkcje: umożliwia przyjmowanie, ocenianie i przekazywanie wiadomości. J. Ruesch wymienia cztery cechy komunikacji zapewniające satysfakcję osobom zaangażowanym w ten proces. Są to:

-    odpowiedniość (wzajemne dopasowanie partnerów z punktu widzenia umiejętności i sposobów posługiwania się językiem)

-    efektywność (sprawność języka)

-- elastyczność sieci (dostosowanie komunikacji do zmieniających się warunków)

-    sprzężenie zwrotne (informacje o sposobie odbioru wiadomości).

Według Ruescha w komunikacji językowej istnieje jeszcze jeden proces, zwany metakomunikacją. Polega on na przekazie określonej wiadomości i podaniu dodatkowych instrukcji, które ją uściślają.

Koncepcja H. Gilesa

I ł. Giles uważa, że w procesie komunikacji językowej zachodzą zmiany. Przyczyną tych zmian jest motywacja ludzi do do-