S7304917

112 MAŁGORZATA CZERWIŃSKA

i korekta rozwoju psychoruchowego (np. wiersz kłamliwy, zabawa bibliote-rapeutyczna). Wymagają one od uczestników różnego stopnia aktywności, bierne słuchanie, ekspresja werbalna (np. dyskusja), ekspresja plastyczna (mp£j rysowanie), aktywność ruchowa (np. psychodrama). Pozostają na różnym po® ziomie związku z utworem literackim, np.: czytanie całości lub fragmentćEjl utworu, gawęda biblioterapeutyczna o bohaterze utworu, alternatywne zakoń|g czenie utworu, ilustrow anie utworu, inscenizowanie utworu, psychodrama, mjsM bawa biblioterapeutyczna.

Metodyka pracy biblioterapeutycznej ulega specjalizacji ze względu na typ uczestników terapii, np.: osoby z dysfunkcjami sensorycznymi, niepełnosprawne intelektualnie, przewlekle chore, zagrożone śmiercią, w wieku podeszłym, niedostosowane społecznie, dzieci z trudnościami w uczeniu się, rodziny osób chorych i niepełnosprawnych, osoby w normie psychosomatycznej, ale znajdujące się w psychologicznej sytuacji trudnej.

Interesującą propozycją metodyczną jest np. biblioterapia reminiscencyjna, odwołująca się m.in. do koncepcji D. Demetrio, wskazującej na terapeutyczny wymiar pisania o sobie [18, 19, 37, 55] i koncepcji N. Andrewa, uznającej wspominanie za naturalną cechę rozwojową [2].

W odniesieniu do osób niesłyszących biblioterapia przyjmuje postać audiowizoterapii, gdzie utwór literacki prezentowany jest w wersji wideo lub ikonograficznej [20, 21]. Znaleziono także rozwiązanie metodyczne dla pracy biblioterapeutycznej z osobami z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, opierając się na zabawie biblioterapeutycznej, służącej nauce wybranych umiejętności społecznych [37,55]. Oddziaływania biblioterapeutyczne znalazły także swoje miejsce w terapii uzależnień [63]. Stosunkowo niewiele uwagi poświęca się poezjoterapii opartej w procesie terapeutycznym na inicjowaniu twórczości własnej pacjentów lub na poezji publikowanej [5, 44, 45].

Wychodząc od bibliotecznej obsługi czytelników chorych [13, 14] i metodyki pracy z czytelnikiem chorym i niepełnosprawnym [10], metodyka biblio-terapii daleko wykroczyła poza rozwiązania przyjęte dla organizacji i metod czytelnictwa [62].

BIBLIOTERAPIA - METODOLOGICZNY ..PRZETARG KOMPETENCJI”

Geneza biblioterapii wskazuje na jej powiązanie z naukami medycznymi i psychologicznymi, co potwierdzają pierwsze ujęcia definicyjne; w haśle Ilustrowanego słownika medycznego Dorlanda z 1941 r. biblioterapia jest wykorzystaniem książek i ich czytania w leczeniu chorób psychicznych [5]. Z czasem znalazła się w obszarze zainteresowania środowiska bibliotekarzy i psy-