ScannedImage 29

rze, którego autorstwo mu się przypisuje³⁴, mamy płomienny opis wspaniałości dworu (Sabala, z jego mekkańskimi, babilońskimi i greckimi śpiewakami i muzykami obu płci, oraz swobodą używania wina

LACHMIDZI

Od niepamiętnych czasów niewielkie grupy koczowniczych Arabów wędrowały wzdłuż wschodniego wybrzeża ich półwyspu aż do doliny Tygrysu i Eufratu i tam się osiedlały. Z początkiem III w. n. e. pewna liczba takich szczepów, nazywających siebie Tanuh, o których mówi się, że są jemeńskiego pochodzenia, znalazła sobie siedzibę w żyznym rejonie na zachód od Eufratu. Przybycie ich zbiegło się może z zaburzeniami związanymi z upadkiem partyjskich Arzacydów i powstaniem sasanidzkiej dynastii (226 r. n. e.).

Tanuhowie mieszkali początkowo w namiotach. Ich tymczasowy obóz rozwinął się z biegiem czasu w stale osiedle al-HIra (z syryjskiego herta — obóz), które leżało około 5 km na południe od Kufy, niedaleko starożytnego Babilonu. Ta al-Hira stała się stolicą perskiej Arabii.

Tubylcza ludnośó była chrześcijańska i należała do wschodniosyryjskiego (później nestoriańskiego) kościoła. Autorzy arabscy wspominali o niej jako o 'ibdd, tj. o czcicielaeh Chrystusa ^B. Częśó Tanuhów przyjęła wiarę chrześcijańską i osiedliła się w północnej Syrii. Tanuhowie, którzy przybyli później do południowego Libanu i wyznawali tajemniczą religię druzów, wywodzili swoje pochodzenie od lachmidzkich królów z al-ffiry³⁸.

Tradycja wymienia Malika ibn Fahma al-Azdi⁵⁹ jako pierwszego wodza tego arabskiego osiedla w Iraku, a o jego synu Gadimie al-Abraśu mówi, że był wasalem ArdaSira. Jednakże prawdziwym założycielem królestwa Lach-midów był 'Amr ibn 'Adi ibn Naijr ibn Babra ibn Lahm, syn siostry Gadima, który ożenił się ze służącą Gadlma. 'Amr osiedlił się w al-Hirze i uczynił ją swą stolicą.

Od założenia dynastii Nasrydów lub Lachmidów pod koniec III w. n. e. zaczynamy wkraczać na mocny grunt historyczny. Około 20 imion królów lachmidzkich przekazano do naszych czasów, lecz pierwszą dobrze opisaną osobą jest Imru’ ał-Qajs I (zm. w r. 328), którego epitafium należy do najstarszych napisów protoarabskich, odkrytych do tej -pory. Napis ten jest odmianą pisma nabatejskiego, gdzie występuje wiele znaJrów, które przejdą później do pisma północnoarabskiego; szczególnie wyraźnie widaó to w zakresie łączenia liter⁴⁰.

Potomkiem Imru’ al-Qajsa był an-Nu'man I al-A'war (jednooki, około 400-418), wysławiany w poezji i legendach. Przypisuje się mu wybudowanie al-Hawamaq, sławnego zamku w pobliżu al-HIry, jako rezydencji dla Babram Góra, syna Jazdagirda I (399-420), który pragnął bardzo, aby jego syn był wychowany w zdrowym klimacie pustyni. Al-Hawamaq został uznany za cud sztuki, a późniejsi historycy przypisywali to dzieło pewnemu architektowi bizantyjskiemu, którego spotkał los wspólny wielu legendarnym architektom, skazanym na karę śmierci po ukończeniu pracy (ulubiony motyw w takich opowiadaniach), tak aby nie mogła powstań nigdy żadna podobna budowla. An-Nu'man pozostał poganinem przez całe swe życie, a nawet przez jakiś czas prześladował swych własnych poddanych chrześcijan i utrudniał Arabom odwiedzanie św. Szymona Słupnika, chociaż pod koniec swego życia był bardziej przyjaźnie nastawiony do chrześcijaństwa. Szymon był Arabem i tłumy z pustyni podążały, aby zobaczyć cudowny widok tego ascetycznego życia na szczycie słupa. Wzniesienie as-Sadir, zamku utożsamianego w poezji z al-Hawamaq i leżącego „wśród pustyni pomiędzy al-HIrą i Syrią" jest także przypisywane an-Nu'manowi. As-Sadir i inne lachmidzkie liry są dzisiaj tylko nazwami. Żaden z nich nie jest zidentyfikowany, oprócz al-Hawamaq.

AL-UlBA U SZCZYTU POTĘGI

Za panowania al-Mundira I (około r. 418 - 462), syna i następcy an-Nu'mana, al-Hira zaczęła odgrywać ważną rolę w wydarzeniach owego czasu. Wpływ al-Mundira był tak wielki, że potrafił on zmusić perskich kapłanów do ukoronowania Bahrama, protegowanego swego ojca, mimo roszczeń innego potężnego pretendenta do tronu. W r. 421 walczył u boku swego sasanidzkiego suwerena przeciwko Bizantyjczykom.

W pierwszej połowie YI w. al-Hira była rządzona przez innego Mundira, al-Mundira IH (około 505-554), którego Arabowie nazywają Ibn Ma’ as-Sama' (Ma’as-Sama’ — woda niebiańska była przydomkiem jego matki Mariji lub Mawiji). Okres jego panowania był według kronik lachmidzkich najznamienitszy. Al-Mundir III był cierniem w boku rzymskiej Syrii. Jego najazdy niszczyły kraj aż po Antiochię, do czasu, kiedy natrafił na rywala ghassanidz-kiego al-Harita “. O tym al-Mundirze al-Agani⁴³ opowiada niesamowitą historię, iż podczas jednej z pijatyk zakopał żywcem dwóch swych dobrych kompanów.

Jego syn i następca, 'Amr, przezwany Ibn Hind (554-569), był tyranem, a zarazem hojnym patronem poetów. Najwięksi bardowie żyjący wtedy w Arabii, tacy jak Tarafa ibn al-'Abd, al-HariJ ibn Hilliza i 'Amr ibn Kultum (ci trzej z siedmiu cenionych autorów „Złotych Ćd“ — Mu'altaqat), zgromadzili się na dworze w al-Hlrze. 'Amr, podobnie jak inni lachmidzcy i dżafnidzcy monarchowie, uznawał współczesnych mu poetów za przywódców opinii publicznej i za potężnych przedstawicieli propagandy. Dlatego to on i inni patronowie nagradzali poetów, którzy przybywali na ich dwory, szczodrymi darami kró-