ScannedImage

Kappara, pytając go: — „A co na to mówi i jak na to reaguje w tej sprawie?” Słysząc to rabbi Szymon poszedł i opowiedział o tym swemu ojcu, który uważnie go wysłuchał. Potem bar Kappara poszedł go zobaczyć. Gdy przyszedł, Rabbi rzekł doń: — „Bar Kapparo dawno cię nie wiedziałem i dlatego cię nie poznałem”. Wiedział zaś, że żywi do niego urazę. Sam więc sobie udzielił nagany i pokutował przez trzydzieści dni (Moed katan 16 a).

Tego dnia, gdy Rabbi śmiał się, spadło nieszczęście na świat. Wtedy ozwał się doń bar Kappara: — „Nie rozbawiaj mnie i nie rozśmieszaj, a dam ci za to czterdzieści sea pszenicy” (sea — starożytna miara ciał sypkich i płynów o objętości 14 litrów). Na to rzekł: — „Niech pan patrzy, że wezmę sea, którą zechcę”. Wziął wielki kosz i wylepił go smołą. Potem postawił go sobie na głowie i poszedł do Rabbiego. Przybywszy doń rzekł: „Niech pan odmierzy mi czterdzieści sea pszenicy, która zabiorę i poniosę w tym koszu”. Na to Rabbi roześmiał się znowu. On zaś mu rzekł: „Czy nie powiedziałem ci, że masz mnie nie rozśmieszać!” — „Zabiorę pszenicę, po którą przyszedłem do ciebie” (Nedarim 50,51).

J

JUDA HA-NASI — „NASZ ŚWIĘTY NAUCZYCIEL”

Na taki zaszczytny tytuł (po hebrajsku rabbenu ha-kadosz) zasłużył sobie w Talmudzie syn rabbana Szymona ben Gamaliela, rabbi Jehuda, lub Juda ha-nasi, określany też często po prostu Rabbi, czyli Nauczyciel, co miało oznaczać, że był on wyjątkowym nauczycielem. Dodawany zaś do jego imienia hebrajski tytu\ ha-nasi, co znaczy „książę” wskazuje, że piastował on należną mu prawem dziedzictwa godność przełożonego sanhedrynu. Był on bowiem w siódmym (lub według innych w szóstym) pokoleniu potomkiem sławnego Hillela.

Na ogół przyjmuje się, że urodził się on około 135 r. n.e., a zmarł w sędziwym wieku 82 lat, około 217 r. n.e. Juda ha-nasi był patriarchą społeczności żydowskiej w Palestynie oraz kompilatorem i redaktorem Miszuy, zbioru tradycyjnego prawa żydowskiego, przekazywanego do jego czasów głównie drogą ustną. Z jego inicjatywy bowiem spisano wcześniejsze nauki o zasady prawne judaizmu ujęte w sześć działów, czyli „porządków” (od hebrajskiego seder — „porządek”), obejmującym 63 traktaty. Dzieło to uważa się za jego najważniejsze osiągnięcie i ukoronowanie życia. Miszna stała się księgą zawierającą teksty umożliwiające studiowanie ustnego prawa, czyli Ustnej Tory (hebr. Tora szebealpe), a zarazem pierwszym najbardziej wyczerpującym i wszechstronnym kodeksem prawa rabinicznego określanego mianem halacha (od hebr. halacha — „zasada postępowania”).

Próby kompilacji i spisywania halach czyniono wprawdzie już uprzednio. Dzieło to bowiem podejmowali na przykład rabbi Akiba, rabbi Meir, czy rabbi Natan. Jednak ich komplikacje nie były dostatecznie usystematyzowane ani uporządkowane, a ponadto cechowały je liczne braki i rozbieżności opinii. Nie spotkały się więc ani z szerokim uznaniem, ani z powszechnym przyjęciem. Podejmowane przez poprzedników wysiłki sko-dyfikowania rozproszonych praw i przepisów świadczyły o narastającej potrzebie ich ogólnego zbioru. Tbteż Juda ha-nasi wyznaczył sobie zadanie, aby ustalić i zebrać jednolity zbiór, który jako centralny kodeks i główny instrument prawny całego judaizmu i tym samym mógłby zastąpić dotych-

265