Ćwiczenie 3. Receptura leków do oczu (część II - maści oczne)
Receptura wybranych antybiotyków
Maści do oczu
Maści do oczu wg FPVI są to jałowe preparaty przeznaczone do umieszczania w worku spojówkowym lub nanoszone na brzegi powiek. Mogą mieć postać maści, kremu lub żelu o miękkiej konsystencji ułatwiającej aplikację i rozprowadzanie na gałce ocznej. Maści do oczu nie mogą wywierać działania drażniącego. Opakowania maści do oczu nie powinny zawierać więcej niż 5g preparatu. Maści do oka zranionego nie mogą zawierać środków konserwujących.
Wymagania stawiane maściom ocznym:
1. jałowość,
2. brak zanieczyszczeń mechanicznych,
3. niedrażniące, niealergizujące,
4. odpowiednia konsystencja,
5. maści emulsje muszą zawierać dodatek środków konserwujących - w wodzie może się rozwinąć pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa),
6. odpowiedni stopień rozdrobnienia substancji leczniczych w maściach typu zawiesin - 90% cząstek nie większa niż 20pm
Wymóg stopnia rozdrobnienia wg FPVI: Próbka maści do oczu zawierająca lOpg substancji leczniczej nie powinna zawierać więcej niż 20 cząstek większych niż 25pm, w tym nie więcej niż 2 cząstki większe niż 50pm. Żadna cząstka nie powinna być większa niż 90pm.
PODŁOŻA DO MAŚCI OCZNYCH
1. Podłoże proste - wazelina biała.
Vaselinum ophthalmicum, Vaselinum album pro usu ophthalmico
Wazelina oftalmiczna jest to jałowa mieszanina oczyszczonych i wybielonych półstałych węglowodorów. Otrzymuje się ją z wazeliny białej (Vaselinum album) przez ogrzewanie 1 h w temperaturze 170°C (do maści ocznych nie stosuje się wazeliny żółtej, gdyż ma ona mniejszy stopień czystości). Powinna być przechowywana w opakowaniach zapewniających V i utrzymanie jałowości i zabezpieczających przed wtórnym zakażeniem.
2. Podłoże złożone - wazelina biała 9 cz. i parafina płynna 1 cz. (bardziej miękkie)
3. Podłoże farmakopealne - wg FPV (uniwersalne, dla maści zawiesin, maści emulsji):
wazelina biała 80 cz. parafina płynna 10 cz.
lanolina bezwodna 10 cz. (emulgator, tworzy emulsję w/o)
Podstawą podłożą jest wazelina biała, która nie działa drażniąco, bardzo rzadko wywołuje uczulenia, jest obojętna chemicznie i dość trwała. Obecność lanoliny pozwala na wemulgowanie roztworów wodnych i mieszanie z płynem łzowym. Parafina ciekła wpływa na odpowiednią konsystencję maści i dostępność środków leczniczych.
4. Podłoże emulsyjne - wazelina biała 1 cz.
lanolina bezwodna 1 cz.
5. Maść cholesterolowa
6. Euceryna oftalmiczna.
Podłoże stopić, przesączyć od zanieczyszczeń mechanicznych przez niekłaczkującą bibułę, np. Filtrack, do czystego pojemnika (słoika), zakręcić, owinąć folią aluminiową wstawić do suszarki i sterylizować suchym, gorącym powietrzem w temp. 160°C przez 1 h. Wyjałowione podłoża można przechowywać w lodówce, szczelnie zamknięte przez pół roku.
Sposób wykonania maści do oczu
Maści oczne wykonuje się metodą 3 sporządzania kropli ocznych (jałowe składniki).
UWAGA! W opakowaniu nie powinno znajdować się więcej niż 5g maści.
1. Maści emulsje otrzymuje się przez rozpuszczenie substancji leczniczej w jak najmniejszej ilości wody jałowej z dodatkiem konserwanta, a następnie przez połączenie tego roztworu z odpowiednią ilością jałowego podłoża. Gotową maść należy umieścić w jałowej tubce.
2. Maści zawiesiny otrzymuje się przez zmikronizowanie w warunkach aseptycznych substancji leczniczej (ucieranie substancji przez 20 min. w jałowym moździerzu z kilkoma kroplami jałowej parafiny ciekłej lub z niewielką ilością lotnego rozpuszczalnika) i następnie dokładne zmieszanie jej ze stopniowo dodawanym jałowym podłożem.
Stopień rozproszenia substancji leczniczej w podłożu wpływa na aktywność leku (na dostępność biologiczną), dlatego substancje lecznicze rozpuszczalne w wodzie należy rozpuścić w możliwie najmniejszej ilości wodnego roztworu konserwanta (najczęściej jałowa woda z dodatkiem roztworu KI), o ile dana substancja nie powoduje niezgodności i następnie
48