88 CZĘŚĆ II. Organizacja systemów ochrony zdrowia
2.6. Niemcy - 82 min mieszkańców
Od 1945 do 1990 r. Niemcy były podzielone na dwie części - Wschodnie i Zachodnie i miały dwa oddzielne systemy ochrony zdrowia. Finansowanie i organizacja opieki zdrowotnej w Niemczech Zachodnich były ukształtowane przez liberalną demokrację. Opieka zdrowotna na Wschodzie była zdeterminowana przez scentralizowany system planowania i zarządzania.
System ochrony zdrowia w nowych landach dawnych Niemiec Wschodnich jest reformowany od początku zjednoczenia Niemiec w 1990 r. w kierunku organizacji i finansowania tak, jak w części zachodniej. Udało się to prawie osiągnąć w 1998 r. Jednak stan zdrowia publicznego po 45 latach politycznej, ekonomicznej i społecznej separacji społeczności homogenicznej jest w dalszym ciągu przedmiotem badań. Większość wskaźników zdrowotnych w nowych landach jest ciągle na gorszym poziomie w porównaniu ze starymi landami.
Niemiecki model systemu ochrony zdrowia jest oparty o obowiązkowe ubezpieczenie społeczne. Nie było w nim większych zmian strukturalnych od czasu, gdy wprowadził go w życie Bismarck w 1883 r. System ponosi ogromną ilość wydatków i jest obecnie przedmiotem dużej reformy struktury ubezpieczeń zdrowotnych.
Sukces systemu opiera się na osiągnięciu wysokiego poziomu decentralizacji zarządzania i efektywnych negocjacjach pomiędzy świadczeniodawcami i reprezentacją pacjentów, po 1/3 z poziomu centralnego, landowego i lokalnego.
System przeżywa również problemy. Należy on do jednego z najdroższych spośród krajów UE. Co prawda tłumaczy się to wysokim poziomem usług medycznych, ale stabilizacja kosztów i wzrost wydajności wymaga dalszych reform w ochronie zdrowia.
Organizacja i finansowanie ochrony zdrowia w Niemczech opiera się o tradycyjne zasady solidarności społecznej, decentralizacji i samoregulacji. Rola rządu centralnego jest ograniczona do prac legislacyjnych, podczas gdy główna odpowiedzialność za dostawę usług i administrowanie spoczywa na landach. Minister zdrowia jest na szczeblu federalnym kluczową instytucją wspomagającą i koordynującą władze niższego szczebla poprzez ekspertyzy naukowe.
Obowiązkowy system ubezpieczeń społecznych obejmuje blisko 88% niemieckiej populacji. Robotnicy poniżej pewnego poziomu dochodów są zobowiązani do podjęcia ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego, bezrobotnych całkowicie finansuje państwo. W 1997 r. 75% populacji było ubezpieczonych obowiązkowo, a 13% dobrowolnie w około 600 kasach chorych, których liczba jest stale zmniejszana poprzez łączenia od początku lat 90. Następne 10% Niemców, głównie urzędnicy, jest ubezpieczanych przez swoich pracodawców, a najwyżej zarabiający ubezpieczają się dobrowolnie w jednym z 45 prywatnych towarzystw ubezpieczeniowych. Niecałe 0,5% populacji jest nieubezpieczone. Kasy chorych są organizowane terytorialnie, branżowo lub przez specjalne przedsiębiorstwa. Zatrudnieni mają wolny wybór kasy od 1966 r.