232 CZĘŚĆ IV. Przyszłość systemu ochrony zdrowia
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej może być dokonywana obecnie w ramach podziału, przekształcenia i likwidacji SP ZOZ-ów na zasadach określonych w przepisach ustawy o ZOZ. Inne możliwości, polegające między innymi na wykorzystaniu majątku SP ZOZ przez zakłady niepubliczne lub osoby fizyczne, uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych, nie są prywatyzacją w rozumieniu prawnym.
W języku potocznym „prywatyzacja” oznacza bardzo szerokie spektrum zmian formy świadczenia usług medycznych, zwanych często w doktrynie prawa prywatyzacją funkcjonalną112.
Proces restrukturyzacji zakładów opieki zdrowotnej uruchomił liczne inicjatywy władz lokalnych, związane z przekształceniami własnościowymi, choć w takich przypadkach skrzętnie unikano pojęcia „prywatyzacja”. Zalecenia przekształceń SP ZOZ-ów w spółki prawa handlowego często pochodziły od ekspertów działających w Regionalnych Grupach Wsparcia, powołanych w związku z regionalnymi programami restrukturyzacji.
Autorzy podnosili, że formuła SP ZOZ-u daje znacznie gorsze warunki rozwoju tym podmiotom w stosunku do przedsiębiorstw zorganizowanych w spółkę. Do głównych barier rozwoju należy zaliczyć te mechanizmy, które są dostępne dla spółki, a niedostępne, z uwagi na stan prawa, dla samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej oraz organu administracji publicznej, który go utworzył113:
• dofinansowanie przez dotychczasowego właściciela (np. poprzez emisję akcji dla dotychczasowych akcjonariuszy);
• współfinansowanie placówek przez kilka podmiotów publicznych zainteresowanych jej funkcjonowaniem (np. miasto i powiat);
• partnerstwo publiczno-prywatne poprzez udział (mniejszościowy lub większościowy) partnerów prywatnych w przedsięwzięciu;
• szybka zmiana właścicielska w przypadku znalezienia inwestorów;
• jasne zasady i możliwości łączenia i podziału placówek;
• restrukturyzacja majątkowa;
• łatwiejsza dostępność do instrumentów finansowych, takich jak obligacje czy kredyty, odpowiedzialność właściciela, która w przypadku SP ZOZ-u jest ograniczona w zasadzie do majątku.
Potrzebę prywatyzacji podkreślają również autorzy opracowania wykonanego na zlecenia ministra zdrowia - Podsumowanie przeglądu inwestycji wieloletnich
112 Szerzej o rozwiązaniach prywatyzacyjnych w opracowaniu M. Dercza i H. Izdebskiego, Jak prywatyzować Samodzielne Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej w świetle obowiązujących przepisów, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2000.
113 Regionalny program restrukturyzacji dla województwa pomorskiego, Konsorcjum DORADCA/ NEXUS, Gdynia, 24 maja 2000.