skanuj0245 bmp

246 CZĘŚĆ IV. Przyszłość systemu ochrony zdrowia

Trudności przeżywały wszystkie kraje europejskie, niezależnie od sposobu finansowania ochrony zdrowia (Beveridge, Bismarck). Po kryzysie finansowym lat 1987/1988 M. Thatcher wraz z doradcami, po dwuletnich przygotowaniach, wprowadziła nowy system organizacji usług medycznych, oparty na rynku wewnętrznym¹²⁴. Szwecja, słynna z dobrze funkcjonujących zasad państwa opiekuńczego, przeznaczała na ochronę zdrowia jeszcze w 1982 r. 9,7% PKB, podczas gdy w roku 1995 już tylko 7,5% PKB.

Powołana decyzją rządu Holandii w 1986 r. Komisja Dekkera przedłożyła w 1987 r. propozycje radykalnych zmian w sposobie finansowania i organizacji udzielania świadczeń zdrowotnych. Ich istotą miała stać się konkurencja zarówno w obszarze działalności firm ubezpieczeniowych, jak i podmiotów świadczących usługi medyczne. Nowe mechanizmy miały za zadanie obniżenie kosztów funkcjonowania opieki zdrowotnej.

W 1994 r. w Izraelu zbankrutował Histadrut, związkowa instytucja społeczna funkcjonująca od 1920 r., wskutek czego Knesset uchwalił nowy sposób finansowania służby zdrowia.

Najpoważniejsze trudności przeżywały jednak systemy ochrony zdrowia w krajach Europy Wschodniej, gdzie obowiązywał model organizacji i finansowania świadczeń zdrowotnych opracowany przez Siemaszkę, nie wytrzymujący próby czasu, zwłaszcza wobec dokonującej się szybko transformacji gospodarczej.

Pierwsze jaskółki zmian wprowadził polski ustawodawca w 1991 r. w ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Dopuszczała ona możliwość nabywania usług medycznych przez dysponenta środków, także poza sektorem publicznym, na podstawie zawieranych umów. Przepisy wykonawcze do ustawy nakazywały w stosunku do takich umów przekazywanie informacji do zleceniodawcy o zakresie i sposobie realizacji umowy oraz „ustalenie zakresu objętego stałym monitorowaniem ze strony zleceniodawcy”. Były to pierwsze w polskim ustawodawstwie przepisy wprowadzające obowiązek ewidencjonowania usług medycznych i umożliwiające wprowadzenie do publicznego systemu świadczeń zdrowotnych podmiotów prywatnych, wykonujących usługi na zamówienie i na podstawie umowy z przedstawicielem sektora publicznego.

Już w 1995 r., w ówczesnym Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej dostrzegano potrzebę głębokich zmian, nazywanych restrukturyzacją systemu ochrony zdrowia¹²⁵. Stwierdzono, że powinna się ona odbywać w dwóch płaszczyznach.

Pierwszą z nich są zmiany organizacyjno-funkcjonalne, polegające na przekształceniach w podstawowej opiece zdrowotnej i uczynieniu tej części systemu do

¹²⁴    Masiakowski A., Monitorowanie usług medycznych na przykładzie Zespołu Opieki Zdrowotnej w Czarnkowie, praca doktorska, Czarnków 1996.

¹²⁵    Informacja o systemie Rejestru Usług Medycznych, Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej, Biuro Przekształceń Systemowych w Ochronie Zdrowia, październik 1995.