SNC00195

Art. 56 Ustawa

weszła w życie dnia 23 grudnia 1992 r., jednakże uwłaszczenie komunalnych osób prawnych następowało z mocą wsteczną — od dnia 5 grudnia 1990 r. Innymi słowy, aby komunalna osoba prawna mogła nabyć uprawnienie wymienione w tych przepisach, musiała spełniać dwa warunki prawne, tj. powinna istnieć 5 grudnia 1990 r. i 23 grudnia 1992 r. Brak któregokolwiek z tych warunków uniemożliwiał nabycie ograniczonych praw rzeczowych do gruntu oraz własności budynków i innych urządzeń. Wsteczne działanie art. 2a ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami... (w brzmieniu ustawy z dnia 7 października 1992 r.) nic może dotyczyć nie istniejących osób prawnych, które nic mogą nabywać praw (wyrok NSA z dnia 27 marca 1997 r.. SA/Ka 1843/95, ..Orzecznictwo w sprawach samorządowych*’ 1996. nr 3. poz. 76). Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 października 1994 r. (111 ARN 48/94, OSNAPiUS 1995, nr 2/4, poz. 15), formułując tezę. że gmina — jako następca prawny nic istniejącej w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 7 października 1992 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami... komunalnej osoby prawnej nie może uzyskać nie nabytego przez swojego poprzednika prawa użytkowania wieczystego gruntów.

2.    O ile dla nabycia przez komunalną osobę prawną prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz własności budynków i innych urządzeń mogą mice znaczenie zdarzenia, które nastąpiły między dniem 5 grudnia 1990 r. a dniem 23 grudnia 1992 r., o tyle zdarzenia po dniu 23 grudnia 1992 r. nie mają w zasadzie wpływu na nabycie, a tym samym i stwierdzenie nabycia tych uprawnień z dniem 5 grudnia 1990 r., zwłaszcza gdy komunalna osoba prawna nic utraciła osobowości prawnej. Nie ulega zaś wątpliwości, iż postawienie przedsiębiorstwa w stan likwidacji nie jest równoznaczne z utratą osobowości prawnej, gdyż utrata osobowości prawnej następuje dopiero z chwilą wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorstw (uchwała NSA z dnia 18 marca 1996 r., OPK 2/96. ONSA 1997, nr 1, poz. 5).

3.    Gospodarka komunalna, obejmująca w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, może być prowadzona przez gminę w szczególności w formach: zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne). Organem uprawnionym do podjęcia uchwały w sprawie wyboru sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej jest rada gminy (art. 4 usuwy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 z późn. zm.). Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich, jeżeli łącznie zosuną spełnione następujące warunki: I) istnieją me zaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym; 2) bezrobocie występujące w gminie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom żyda wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązujących przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub

trwałego ograniczenia bezrobocia (art. 10 ust. 1 cyt. ustawy). Zadaniami o charakterze użyteczności publicznej są te. których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (art. I ust. 2 powołanej ustawy).

Należy podkreślić, że ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej wprowadziła specyficzną formę przekształcenia komunalnego zakładu budżetowego w spółkę gminy. Zgodnie z art. 22 i 23 tej ustawy, rada gminy może w drodze uchwały przekształcić zakład budżetowy w spółkę, przy czym prawo zarządu gruntem zakładu budżetowego przekształconego w spółkę staje się prawem użytkowania wieczystego spółki. Jeżeli zakład budżetowy włada grantami gminy bez ustanowionego na nich zarządu, to spółka powstająca w wyniku przekształcenia takiego zakładu nie może na podstawie art. 23 ust. 2 ustawy o gospodarce komunalnej nabyć użytkowania wieczystego. Praktyka władania gruntami gminy przez zakłady budżetowe bez ustanowienia na ich rzecz zarządu jest szeroko rozpowszechniona. Przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę będzie więc często musiało zostać poprzedzone ustanowieniem zarządu. Jeżeli zakład budżetowy włada stanowiącymi własność gminy gruntami zabudowanymi bez oddania mu gruntów w zarząd, to przekształcenie zakładu budżetowego w spółkę gminy nie może nastąpić. Spółka bowiem nie może nabyć użytkowania wieczystego (uzależnionego od prawa zarządu gruntem), a w konsekwencji nie może nabyć na własność budynków i budowli znajdujących się na grancie. Przeniesienie bowiem własności budynków i budowli na spółkę nie może tu nastąpić bez nabycia przez nią użytkowania wieczystego (Z. Kubot: Ustanie bytu prawnego komunalnego zakładu budżetowego w następstwie przekształcenia w spółkę gminy, „Rejent** 1998, nr 5, s. 91 i n.)

4. Zgodnie z art. 13 ustawy z dnia S czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. Nr 91, poz. S76 z późn. zm.), w sferze użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także może do nich przystępować. Natomiast poza tą sferą województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne oraz przystępować do nich, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych, służących rozwojowi województwa. Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących tworzenia spółek prawa handlowego i przystępowania do nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji. W art. 58 powołanej ustawy wprowadzono dość szczególną regulację dotyczącą zakresu samodzielności w gospodarowaniu mieniem przez wojewódzkie osoby prawne Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, wojewódzkie osoby prawne samodzielnie decydują, w granicach ustaw, o sposobie wykonywania należących do nich praw majątkowych, z tym zastrzeżeniem, że nieodpłatne rozporządzenie mieniem oraz zbycie m.in. nieruchomości służącej do powszechnego użytku lub bezpośredniego

185