P1030043 (3)

_    /gfgmy Rito,

48,5% pracowników pełnoetatowych, natomiast tylko 16,3 A niepełny. etatowych³⁴.

Firmy obniżają również koszty robocizny zlecając obcym kem-trahentom dostawę dóbr lub wykonanie usług, które dotąd byfo obowiązkiem pracowników firmy. Oulsourcing pozwala firmom na uniknięcie nadzoru związków zawodowych. W wielu małych firmach kontrahentów przyjmujących zlecenia zadawalają niskie płace i niewiele świadczeń pracowniczych. Zlecenia w trybie oulsourcing stały się trwałym zjawiskiem w gospodarce japońskiej i zdobywają coraz większą popularność w Stanach Zjednoczonych i w Europie. W sektorze informatycznym wartość usług zrealizowanych w trybie zleceń zewnętrznych wyniosła w 1992 r. 12,2 miliarda dolarów, a po 5 latach miała wzrosnąć do poziomu ponad 30 miliardów^{1 2}. Ponad 70% wartości produkcji gotowej firmy Chrysler pochodzi ze źródeł obcych. Paine Webber stwierdza w swoich badaniach, że ponad 18% siły roboczej w przemyśle stalowym stanowią zatrudnieni przez I podwykonawców^{3 4}. Typowy jest przykład ślusarza zatrudnionego I w zakładach Gary firmy US Steel. Zarabiał on tam 13 dolarów na I godzinę i otrzymywał też od firmy pakiet świadczeń dodatkowych. I Po zwolnieniu z pracy udało mu się znaleźć zatrudnienie w małej I firmie, która płaci mu 5 dolarów na godzinę bez żadnych dodatków. I Wykonuje te same zadania zlecone przez dawnego pracodawcę³⁵.

Opinia publiczna uważa, że niepełnoetatowa praca dotyczy głów- I nie recepcjonistek, sekretarek itp. zajęć biurowych, jednak w rze- I czywistości pracownicy tymczasowi zastępują pracowników pełno- I etatowych praktycznie w każdej gałęzi gospodarki i w każdym I sektorze przemysłu. W 1993 r. agencje pośrednictwa pracy wypo- I życzały firmom produkcyjnym ponad 348 tysięcy robotników dziennie, I gdy rok wcześniej liczba ta wynosiła 224 tysiące⁵.

Koniec pracy

Zatrudnienie specjalistów również staje sic niepclnoetatowe. Pismo „Executive Recruiter News" informuje, że ponad 125 tysięcy fachowców pracuje codziennie w niepełnym wymiarze czasu. „Fachowcy stanowią najszybciej powiększającą się grupę pracowników niepetnoetatowych," mówi David Hofrichter, dyrektor zarządzający W Chicago biurem firmy Hay Group, która skupia konsultantów ds. odszkodowań. Dr Adela 01iver, prezes firmy konsultingowej Oiiver Humań Resources, mówi, że wiele firm likwiduje całe działy, ponieważ wie, że w każdej chwili można zlecić wykonanie ekspertyzy z dowolnej dziedziny⁴¹.

Dick Ferrington, specjalista ds. szkolenia pracowników, jest typowym niepełnoetatowym fachowcem. 48-letni Ferrington od 7 lat pracuje w niepełnym wymiarze i zarabia rocznie prawie 100 tysięcy dolarów bez świadczeń. Obecnie jest tymczasowym wiceprezesem ds. zasobów ludzkich w biotechnologicznej firmie Scios Nova w Dolinie Krzemowej. Kontrakt podpisał na 6 miesięcy. W przerwach między zleceniami poluje na nową pracę dorywczą, mając w domu do dyspozycji komputer, modem i faks⁴².

Nie wszyscy fachowcy mają tyle szczęścia co Ferrington, który potrafi znaleźć sobie pracę z wysokim wynagrodzeniem. Wielu specjalistów doświadcza ciężkich przeżyć, jak np. Artur Sułtan, dawniej dyrektor ds. usług finansowych w firmie Xerox, gdzie zarabiał 200 tysięcy dolarów rocznie. Stracił pracę, gdy zlikwidowano jego dział. Szukając stałego zatrudnienia przez dwa lata przyjmował sporadyczne zlecenia, by móc spłacać hipotekę i zapewnić sobie jakiś dochód. Nie udało mu się znaleźć pracy w swoim fachu. Przez jakiś czas pracował równocześnie w trzech miejscach, łącznie 80 godzin tygodniowo - jako kierowca w warsztacie samochodowym, sprzedawca aparatów fotograficznych w domu towarowym Caldor oraz inspektor kredytowy | Pepperidge Farm. Ostatnio Sułtan pracuje już od 9 miesięcy jako analityk finansowy dla Federalnej Korporacji Ubezpieczeń Depozytów zarabiając 21 dolarów na godzinę. Podoba mu się ta praca, ale wciąż nie ma pewności, czy jutro jeszcze będzie ją miał. „To gorsze niż bezrobocie. Nawet nie można robić planów na przyszłość"⁴³. ^{6 7}

1

   U. S. Department of Labor, Employment and Eamings, styczeń 1988; cyt. wg Virginia duRivage, New Policiesfor the Part-Time and Contingent Workforce, Washington, D. C.: Economic Policy Institute, 18.11.1992 s. 3, 7, 12.

2

   Outsource Tales, „Forbes ASAP" 7.06.1993 s. 37.

3

   Cyt. wg The Disposable Employee Is Becoming a Facł of Life, „Business Week" 15.12.1986 s. 52.

4

   Bennett Harrison, Barry Bluestone, The Great U-Turn: Corporate Restruclurią and the Polarizing of America, New York: HarperCollins, 1988 s. 48.

5

   Temporary Workers Are on Increase.

6

⁴¹ ]obs irt America, „Fortune" 12.07.1993 s. 47; Tempowy Work: The Neto Career.

7

Jobs in America s. 48.

Cutbacks Fuel Contingent Workforce.