117024

Zasady wynagradzania pracowników określają nie tylko wysokość wynagrodzenia, ale również jego strukturę, czyli dobór składników wynagrodzenia. Sam zaś sposób wynagradzania odbywa się zawsze w konkretnej formie.

Wśród form wynagrodzeń wyróżnia się formę:

•    czasową

•    premiową

•    akordową

•    zadaniową

•    prowizyjną

•    kafeteryjną

Kryteria oceny pracy. Wybór formy wynagrodzenia uzależniony jest od sposobu oceniania pracy każdego zatrudnionego. Ocena pracy może być oparta na wielu kryteriach. Do najważniejszych z nich należą: stopień trudności pracy na danym stanowisku, osiągane efekty pracy, zachowanie pracowników, kompetencje, kryteria rynkowe, potrzeby pracowników. Przykładowo, jeśli przy ocenie pracy brane są głównie pod uwagę osiągnięte efekty, to forma wypłacanego wynagrodzenia przybrać może formę premiową, akordową, prowizyjną lub zadaniową. Jeśli dodatkowo uwzględni się jakość tych efektów czy sposób ich osiągnięcia, lista możliwych form wynagrodzenia może zostać skrócona.

Praca przedstawicieli handlowych, polegająca na zdobywaniu klientów oraz zwiększaniu obrotów firmy, oceniana jest głównie poprzez zyski, jakie firma osiągnęła. Tego rodzaju praca wynagradzana jest głównie w formie prowizyjnej lub premiowej. W mniejszym stopniu uwzględniana będzie tutaj forma czasowa.

Wyniki pracy trudno mierzalne. Z kolei forma czasowa znajduje zastosowanie w przypadku pracy, której wyniki są trudno mierzalne (np. praca w administracji), jak również wtedy, gdy organizacja pracy wyraźnie określa ilość i jakość pracy, którą należy wykonać w danym czasie.

Istotą tej formy wynagradzania jest uzależnienie wysokości płacy od czasu przepracowanego przez pracownika. Najczęściej występuje ona w postaci stałej pensji i tym samym ma dla pracownika kluczowe znaczenie, gdyż zapewnia mu podstawowe środki utrzymania. Z tego też powodu jest ona stosowana najczęściej. Nie bez znaczenia pozostają także uwarunkowania prawne tej formy. Jednak ponieważ pensja zasadnicza musi być wypłacana stale jej działanie motywacyjne jest ograniczone. W tej formie nie występuje bezpośredni związek między otrzymywanym wynagrodzeniem a efektami pracy. Nie uwzględnia ona na przykład efektów długookresowych i nagród niepieniężnych. Nie oznacza to oczywiście, że jest mało przydania gdyż jej otrzymywanie zwykle wiąże się z wykonywaniem konkretnych zadań, które zostały ustalone w umowie o pracę.

Brak możliwości dostatecznego motywowania pracowników przy pomocy tej formy wynagradzania, związany jest również z brakiem możliwości różnicowania jego wysokości w przypadku różnych osób i wykonywania przez nich różnych prac. Problem ten jest najczęściej rozwiązywany poprzez dokonanie wyceny trudności poszczególnych rodzajów pracy wykonywanej w danym przedsiębiorstwie oraz poprzez ustalenie tzw. minimalnego poziomu wykonania, po osiągnięciu którego pracownikowi należy się zapłata. Innym sposobem może być uzupełnienie formy czasowej o elementy zmienne, uzależnione od efektów pracy pracownika i

2