SNC03758

Tab. 10.3. Częstość występowania cyklonów tropikalnych (wg W. Graya)

---———i-TT 1 Rejon występowania	Średnia roczna liczba cyklonów	Procent ogólnej liczby cyklonów na Ziemi
Północno-wschodni Pacyfik	10	16
Północno-zachodni Pacyfik	22	36
Zatoka Bengalska	6	10
Morze Arabskie	2	3
Południowa część Oceanu Indyjskiego	6	10
Północno-zachodnia Australia	2	3
Południowy Pacyfik	7	11
Północny Atlantyk, Morze Karaibskie i Zat. Meksykańska	7	11
Ogółem	62	100

0 powstawaniu cyklonu tropikalnego

Cyklon tropikalny przyrównuje się do maszyny cieplnej, przekształcającej ciepło w energię kinetyczną. Źródłem ciepła w cyklonie tropikalnym jest powierzchnia oceanu, chłodnicą - wyższe warstwy troposfery. Cyklony powstają nad ciepłymi wodami oceanu o temperaturze >26,5°C, Tworzą się w tropikach, w pewnej odległości od równika (3-5°). tj. tam gdzie siła Coriolisa jest większa od zera, co zapobiega wypełnieniu się cyklonu. W zaawansowanej fazie rozwoju cyklonu siłę Coriolisa z powodzeniem zastępuje siła odśrodkowa, powstająca w wyniku intensywnego ruchu wirowego. Początkiem rozwoju cyklonu są prawdopodobnie tzw. zmącenia tropikalne-zjawiska transformacji powietrza w warstwie bezpośrednio stykającej się z cieplejszym oceanem. Powietrze to ogrzewa się, a jednocześnie wchłania wilgoć w powierzchni wód. Chwiejności i ruchowi konwekcyjnemu już na niewielkiej wysokości towarzyszy kondensacja pary wodnej i wydzielanie ogromnych ilości ciepła utajonego. Chwiejność i konwekcja nasilają się. a ich skutkiem jest m.in. lokalna depresja ciśnienia pod masywem chmur konwekcyjnych.

Dalszy rozwój konwekcji uzależniony jest od cyrkulacji w górnej troposferze (na poziomie ok. 200-300 hPa). Jeśli występuje tam dywergencja prądów powietrznych, unoszące się do tego poziomu powietrze rozpływa się poziomo, co sprzyja dopływowi masy znad oceanu ku górze i prowadzi tam do dalszej zniżki ciśnienia. Oprócz konwekcji pojawia się ruch cyklonalny. .Maszyna cieplna" rozpędza się, a depresja rośnie wskutek m.in. siły odśrodkowej. Dominującym źródłem energii tej maszyny jest uwalniane ciepło parowania.

Duże znaczenie, wg A.A. Marsza (1992), ma charakter cyrkulacji w górnej troposferze: tam powietrze dopływające z .komina konwekcyjnego" jest rozrzucane w strefie dywergencji, związanej I falą przenoszenia zachodniego (ponad pasatami). Tworzy się górny antycyklon. powietrze wyziębia się (wskutek mieszania z zimnym powietrzem w wyższych szerokości, przynoszonym przez falę) i osiada po bokach cyklonu, podnosząc zarazem poziome kontrasty termiczne między cyklonem i jego otoczeniem, co oczywiście sprzyja dalszemu rozwojowi wiru cyklonalnego. Trzy fazy rozwojowe cyklonu I od zmącenia do dojrzałości cyklonu, której towarzyszą mchy zstępujące-przedstawiono na rysunku 10.6.

228