54935 SNC03751

Tab. 10.1. Średnie miesięczne prędkości składowej nrtmiMij (r, m/») oraz wypadkowy kierunek wiatru geostroficznego nad Pobką (1951-2000)

Tab. 10.2. Średnie miesięczne i,

Miesiąc	vw	Kierunek		Miesiąc	Zi
" j	5,6	WSW		I
n	3,5	WSW		U	2,9
iii	2,4	WSW		m	24
IV	0,9	WSW		rv	24
V	02	WSW		V	14 j
VI	1,7	WNW		VI	2,4 '
vn	2,7	WNW		vn	3,8
vm	24	W		vni	34 Ą
IX	34	W		IX	4,8
X	44	WSW		X	4,5
XI	4,7	WSW		XI	74 |
XII	5,8	WSW		XII	6,9
rok	34	WSW		rok	4,3

zawartością aerozolu—są bardzo przezroczyste. Podobnie jak masy połam o-kontynentalni ne w zimie, powietrze arktyczne ma niską temperaturę i inwersyjną stratyfikację ter- | miczną. Nad częścią Arktyki, w której podłoże atmosfery stanowi powierzchnia wolna od lodow lub tylko częściowo pokryta lodem pływającym, powstaje odmiana powietrza ark-tycznego - masa arktyczno-morska. Ma ona nieco więcej wilgoci niż powietrze ark* tyczno-kontynentalne, a przede wszystkim mniej stabilną stratyfikację termiczną.

W strefie podzwrotnikowej nad oceanami, w zasięgu stałych układów wyzowyc^c tworzy się masa powietrza zwrotnikowo-morskiego. Nad lądami w tej strefie, gdzie przeważają pustynie i półpustynie, powstaje masa zwrotnikowo-kontynentalna. Masy zwrotnikowo-morskie są oczywiście znacznie bardziej wilgotne od powietrza zwrotny -I kowo-kontynentalnego. Wspólną ich cechą, zwłaszcza w centralnej i południowej części j antycyklonów, są występujące na pewnej wysokości inwersje osiadania, zwane inwersja- a mi pasatowymi. Związane z nimi małe zachmurzenie i wysoka insolacja powodują wzrost zapasów energii tych mas.

Na wschodnich i południowych peryferiach antycyklonów podzwrotnikowych powietrze zwrotnikowe uczestniczy w cyrkulacji pasatowej i zbliżając się do równika, podlega transformacji i przekształca się stopniowo w masę powietrza równikowego. W strefie zbieżności pasatów spotykają się masy pochodzące z dwu półkul, przy czym na ogół masa pochodząca z półkuli letniej jest chłodniejsza od masy, napływającej z półkuli zimowej. Tworzy się między nimi front międzyzwrotnikowy, którego położenie zmienia się sezonowo i zależy od wpływu regionalnych ośrodków barycznych na cyrkulację powietrza

W przeciwieństwie do frontu międzyzwrotnikowego, rozciągającego się w zasadzie nieprzerwanie wokół kuli ziemskiej, fronty klimatologiczne określające średni zasięg powietrza arktycznego i polarnego są nieciągłe i można je dobrze zidentyfikować tylko w niektórych regionach geograficznych. I tak, np. front arktyczny występuje wzdłuż wybrzeży Grenlandii, a front polarny biegnie przez Atlantyk na północ od Wyżu Azor-

222