str 104

równice do smarów stałych są zbiorniczkami zamkniętymi nakręcaną pokrywą (rys. 13.13a) lub tłokiem uruchamianym śrubą (rys. 13.13b). Ze zbiorniczków tych smar wypływa na powierzchnię czopa po przekroczeniu temperatury kropienia. Przy rozruchu (gdy smar jest nie rozgrzany) zwiększenia wypływu smaru dokonuje się przez pokręcenie pokrywy (kapturka) lub śruby.

Przykładami smarownic do smarów ciekłych są smarownice knotowe i igłowe. W smarownicy knotowej jest wykorzystane zjawisko włoskowatości (rys. 13.13c). Ze względu na pożądany stały poziom smaru jest korzystniejsze, aby zbiornik dla danej objętości smaru miał możliwie dużą średnicę. Smarownica igłowa (rys. 13.13d) umożliwia regulację lub przerywanie wypływu smaru oraz kontrolę wzrokową poziomu i wypływu smaru.

13.7. Obliczanie łożysk ślizgowych poprzecznych

Obliczenie łożyska ma na celu ustalenie jego wymiarów oraz warunków pracy (smarowania). Z analizy pracy łożyska wynika, że obliczenia powinny zawierać:

—    sprawdzenie czopa na zginanie;

—    sprawdzenie nacisków czopa na panew;

—    sprawdzenie na rozgrzewanie;

—    ustalenie warunków tarcia płynnego, które tutaj zostają pominięte.

W zasadzie obliczanie czopa jest związane z obliczaniem i kształtowaniem wału. Ustala się wówczas średnicę czopa d. Występujące w nim naprężenia gnące zależą od długości czopa l, którą ustala się przy obliczaniu łożysk. Naprężenia zginające w niebezpiecznym przekroju czopa m-n przy założeniu równomiernego nacisku i przyłożeniu reakcji łożyska w środku jego długości (rys. 13.14) określone są wzorem

Rys. 13.14. Schemat obciążenia łożyska porzecznego

o =

M.

gmax _

FI‘32

FI

± k_on (13.6)

go

2nd³ 0,2 d³ Przyjmując pojęcie smukłości łożyska X określonej jako

(13.7)

A-i

d

i wprowadzając to pojęcie do warunku (13.6), otrzymuje się wygodny wzór na obliczenie minimalnej średnicy czopa

d ;>

FX

N °’²V

(13.8)

104