Image0013 (10)

Systemy alternatywnych walut uzyskały znaczny bodziec wraz z pojawieniem się komputerów. Nie ma już potrzeby bicia prywatnych monet ani drukowania prywatnych rachunków.

gają osobom w podeszłym wieku w zamian za „bilety związku opiekuńczego”, które są wkładane na konto oszczędnościowe. Tak zgromadzone kredyty można wykorzystać, kiedy właściciel konta staje się niepełnosprawny, lub przesłać je elektronicznie jakimś starszym krewnym mieszkającym daleko, gdzie ktoś inny zapewni im opiekę w zamian za te kredyty.

Na Bali funkcjonuje inny interesujący model, w ramach którego wspólnoty dysponują podwójnym systemem pieniężnym. Poza walutą ogólnokrajową Balijczycy używają lokalnych pieniędzy, których jednostką rozrachunkową jest czas w liczbie około trzech godzin. Lokalne pieniądze są wykorzystywane, kiedy miejscowa ludność postanawia wykonać jakieś lokalne przedsięwzięcie, takie jak zorganizowanie obchodów jakiegoś święta lub budowa szkoły. Dzięki temu lokalna społeczność nie musi konkurować z zewnętrznym światem, aby wygenerować pieniądze umożliwiające wykonanie czegoś, na co nie uzyskałaby ich z innego źródła.'

Frequent Flyer i inne uzupełniające systemy kredytowe

Kolejna innowacja służąca rozszerzeniu środków wymiany to rozwój kredytów korporacyjnych, takich jak pospolite w liniach lotniczych „lotnicze mile” (lub punkty), które można „zarobić” i „wydać” w różny sposób, poza przelotem wystawiającymi je liniami. W pewnych miejscach można wydać je na zakupy artykułów spożywczych, rozmowy telefoniczne, taksówki, restauracje i hotele. Lietaer proponuje rozciągnięcie tego modelu na samorządy lokalne, aby wspomóc osiągnięcie celów wspólnot bez potrzeby opodatkowywania lub uchwalania specjalnych środków. Na przykład system „węglowych kredytów” mógłby nagradzać konsumentów za podejmowanie środków prowadzących do redukcji emisji dwutlenku węgla. Takie kredyty byłyby akceptowane jako częściowa opłata za zakupy, które służą obniżce emisji C0₂, co tworzyłoby lawinowy efekt, zaś biznesy przyjmujące takie kredyty mogłyby płacić nimi podatki.⁸

Równoległe waluty elektroniczne - lokalne systemy wymiany handlowej

Systemy alternatywnych walut uzyskały znaczny bodziec wraz z pojawieniem się komputerów. Nie ma już potrzeby bicia prywatnych monet ani drukowania prywatnych rachunków. Handel można obecnie realizować elektronicznie.

Pierwszy elektroniczny system walutowy został stworzony po wypuszczeniu w roku 1981 przez firmę IBM pierwszego komputera typu XT. Kanadyjski ekspert komputerowy, Mi-chael Linton, zbudował księgową bazę danych i w roku 1982 przedstawił Lokalny System Wymiany Handlowej (Local Exchange Trading System; w skrócie LETS) - komputerowy system zapisu transakcji i prowadzenia księgowości. Podobnie jak ponad dwieście lat wcześniej Cotton Mather⁹, Linton przedefiniował pieniądz. W jego modelu był on po prostu „systemem informacyjnym do zapisywania ludzkich wysiłków”. Kredyt LETS rozpoczyna swój żywot, kiedy uczestnik pożycza go od wspólnoty, aby zakupić towary lub usługi, i wygasa, kiedy zwraca on społeczności towary lub usługi, spełniając swój obowiązek zwrotu kredytu. Cała wymiana odbywa się bez jakiejkolwiek formy „zastawów” lub „rezerw”.

Podobnie do systemu karbowego w średniowiecznej Anglii, jest to tylko system księgowania zapisujący kredyty i odpisujący długi. Nie może zabraknąć kredytów LETS podobnie jak nie może zabraknąć cali. Są wolne od podatku i odsetek. Mogą być zapisywane w komputerze nawet bez drukowania papierowej kopii. Są po prostu informacją. Obecnie w Europie, Nowej Zelandii i Australii funkcjonuje co najmniej 800 lokalnych systemów wymiany handlowej. Są one mniej popularne w Stanach Zjednoczonych, ale Tom Greco, zwolennik społecznej waluty, sądzi, że zyskają na popularności wraz ze stopniowym upadkiem konwencjonalnej gospodarki i wzrostem liczby „zmarginalizowanych” ludzi.

Australijski entuzjasta systemu LETS, James Taris, opowiada na swojej stronie internetowej Travel Without Money (Podróż bez pieniędzy) (patrz www.travelwithoutmoney.com i www.jamestaris.com) o swoich osobistych doświadczeniach z tym systemem. Kiedy porzucił swoją pracę i zaczął uważnie wydawać pieniądze, udał się na spotkanie miejscowej grupy LETS, gdzie dowiedział się, że może uzyskać szereg usług jedynie przez zadeklarowanie ekwiwalentnej ilości swojego czasu (pracy). Rezultatem była pierwsza i najlepsza profesjonalna wiadomość, jaką kiedykolwiek otrzymał - luksus, za który musiałby zapłacić w „normalnych” warunkach 60 dolarów gotówką. Za tę i inne usługi „zapłacił”, ucząc się różnych rzeczy dotyczących Internetu i działalności wydawniczej z wykorzystaniem komputerów, a następnie wnosząc te umiejętności do grupy, czyli robiąc coś, co sprawiało mu przyjemność. Demonstrował potencjalne możliwości tego systemu, podróżując po świecie z bardzo niewielką sumą konwencjonalnych pieniędzy.¹⁰ Friendly Favors (Przyjazne Przysługi) to skomputeryzowany system wymiany typu LETS, który wyszedł poza lokalną społeczność, przekształcając się w światową bazę danych obejmującą ponad 12000 członków. System śledzi wymianę jednostek „Thankyou” uważanych za równoważnik jednego dolara zaoszczędzonych dzięki przyjaznemu upustowi lub przysłudze. Baza danych zawiera także zdjęcia, życiorysy, uzdolnienia, zainteresowania i umiejętności służące budowaniu społecznych więzi swoich członków. Ten stworzony przez Sergio Luba i Victora Greya z Walnut Creek w Kalifornii serwis (www.favors.org) jest niedochodowym przedsięwzięciem „łączącym wszystkich, którzy wyobrażają sobie świat pracujący na rzecz wszystkich”. W przeciwieństwie do systemu LETS, który rozwinął się wśród ludzi mających niewiele pieniędzy i szukających alternatywnych sposobów wymiany, członkowie Friendly Favors to również ludzie, którym dobrze się powodzi i o wysokich kwalifikacjach, którzy są zainteresowani potencjałem ludzkich zasobów tego systemu. W maju 2004 roku Friendly Favors zrzeszał ludzi ze 100 krajów, zaś jego bazę danych użytkowało 200 grup o łącznej liczbie członków 42000 (obecnie 57490 członków ze 190 krajów - przyp. red.), czyniąc zeń potencjalnie największe źródło ludzkich zasobów w Internecie.

Jest wiele wartościowych stron internetowych poświęconych społecznym walutom, w tym www.ithacahours.com. www.madisonhours.org, strona Carol Brouillet zamieszczona pod adresem www.communitycurrency.org i International Journal of Community Currency Research (Międzyna-

12 • NEXUS

MARZEC-KWIECIEŃ 2010