image118 (7)

B. Nirmwiko. KfZtaUe**• aicine. Wartzawa 200", ISBN 978-K34OO0M 1.8.« b> WAłP 2007

Zalecenia 235

aby (a) wywoływać efekt Pigmaliona i (b) nie wywoływać efektu Golema? Czy znasz nauczycieli, którzy to potrafią?

7    (zaawansowane). Przypomnij sobie metodę kształcenia, którą często stosował twój ulubiony nauczyciel, lub własną metodę, którą uważasz za szczególnie skuteczną. Scharakteryzuj ją w^redług pięciu kryteriów zawartych w^r ramce „Opis metody kształcenia", zapisz ją w postaci symbolicznej (np. la - 2b - itd.) i nadaj jej nazwę. Czy można ją uznać za metodę autorską? Czemu zawdzięcza skuteczność?

8    (zaawansowane). „Pedagog po to pracuje, by przestać być potrzebny" - stwierdził francuski pedagog, Andre Berge. Jak należy rozumieć tę zasadę? Jak może ją stosować nauczyciel? Czy można ją rozciągnąć na inne zawody i na inne dziedziny działalności? Jakie skutki przynosi działanie przeciwne tej zasadzie?

Zalecenia

TAK

1.    Wyżej ceń własną twórczość metodyczną niż odtwarzanie metod z podręcznika dydaktyki. Staraj się wypróbować różne metody kształcenia, powiązać je i ulepszyć, określić przydatność. Żaden podręcznikowy w^rzór metody nie wystarczy ci na długo.

2.    Każde twoje zachowanie jest warunkowaniem sprawczym czynności uczniów. Nawet brak reakcji na zachowanie ucznia jest takim warunkowaniem, odczytywanym jako nagroda lub kara, zachęta lub dezaprobata. Kontroluj te procesy!

3.    Słowa są srebrem, a własny przykład złotem. W większości przypadków modelowanie okaże się bardziej skuteczne niż przekonywanie, zwłaszcza na dłuższą metę. Rola wzorów' osobowych - z bliskiego i dalszego otoczenia - jest wśród młodzieży ogromna.

4.    Staraj się o równow agę między kształceniem emocjonalnym i poznawczym. Nie istnieją metody „wyłącznie wychowania" i „wyłącznie nauczania". W każdej metodzie kształcenia znajdują się elementy emocjonalne i poznawcze, ale proporcje są różne.

5.    Dobieraj metody kształcenia według potrzeb swoich uczniów'. Rodzaj treści kształcenia, twoje upodobania, dostępne wyposażenie i względy organizacyjne mają duże znaczenie, ale nie tak wielkie, jak poziomy rozwoju i modele uczenia się młodzieży.

wv/w.waip.com.pl

B, Nirmjftlto. Kotulami cielne', Warstawa 2007. ISBN W78-«3-6C«50?.| I -8,€■ by WASP 2«l7

236 Rozdział7 Ksmłrtn* indywidualne

NIE

1.    Nie przeceniaj kształcenia indywidualnego. Znaczna część przygotowania do dalszego uczenia się, do pracy zawodowej i do życia wymaga kształcenia grupowego. Brak umiejętności pracy w zespole bywa przeszkodą w rozwoju emocjonalnym i poznawczym.

2.    Wystrzegaj się heurezy pozornej! Gdy uczniowie zgadują twoje myśli, nie uczą się samodzielności, a wręcz przeciwnie - uzależniają się od wzoru. Wyścig uczniów w myśleniu „po śladzie" nauczyciela jest szkodliwy emocjonalnie i poznawczo.

3. Nie lekceważ zjawiska dysonansu poznawczego. Napięcie wywołane niezgodnością różnorodnych doświadczeń, pozaszkolnych i szkolnych, może być motorem uczenia się, ale częściej utrudnia zdobywanie wiedzy i skutkuje spadkiem motywacji.

4.    Nie nadużywaj metod opartych na słowie. Praca z tekstem, wykład, a nawet opowiadanie mogą mieć za mało autentyzmu i wydawać się wielu uczniom nudne. Więcej osiągniesz z nimi sięgając do metod opartych na ich własnym działaniu.

5.    Nie przeceniaj roli „aktorstwa” w kształceniu. Sztuka słowa i gestu ułatwia nauczycielowi pracę, ale dzieje się to często kosztem samodzielnej pracy uczniów. Bywa, że charyzmatyczny nauczyciel zbyt silnie uzależnia uczniów od swoich osobistych poglądów.