img008

12

Już cię nie widać, ziemio nasza,    ¹⁵⁰

Jużeś za górą, ziemio ruska!

Wiatry, wnuki Strzyboga, strzałami od morza

| wieją

Na wojsko Igorowe. Ziemia dudni i tętni.

kurzawą ścielą się pola, a rzeki płyną mętnie.

Łopocąc, chorągwie się chwieją:

— Idą Połowcy od morza, idą pohańcy od Donu,

Ławą na wojów walą, od tej i tamtej strony,

Krzykiem zagrodził pole czarci pomiot przeklęty,

A Ruś puklerzami grodzi z chrobrymi na czele

[orlęty.

jar-turze Wsiewołodzie! Na straży stoisz, woju. ¹⁶⁰

Strzały miotasz i mieczem grzmisz o szyszaki

[w boju.

Kędy książę poskoczy, czerwonym błyszcząc

[puklerzem,

Tam leżą łby połowieckie, tam ścierw pogański leży,

w. 152. Strzybog — staroruskie bóstwo wiatrów, jak objaśniają uczeni radzieccy. Bruckner twierdzi, że „wnuki Strzyboga" nie odnosi się do wiatrów, jak powszechnie przyjmują, bo „taka mitologia obca Słoma, które nazwy pogańskie łączy z ludźmi (potomkami), ale nigdy z przyrodą". Uważa, że nazwą tą określa autor ziemie ruskie. Zdanie to, wedle niego, winno brzmieę: „Wiatry strzałami od morza wieją na wojsko Igorowe, o wnuki Strzyboga".

l am w awarskich przyłbicach dziura świeci

[przy dziurze,

Ty sieczesz je, Wsiewołodzie, ty miażdżysz, jary

[turze! ¹⁶⁵

Dźgał on wroga, drużyno, krwawych ran nic

[żałował,

On, co przepomniał żywota i grodu Czerni-

[howa,

Przepomniał tronu złotego, czci i własnego

[szczęścia:

Najmilszej swojej Hlebówny lubości i obejścia.

Były boje trojańskie, minęły dni Jarosława, ¹⁷⁰

Były wojny Olega, Olega Swiatosławica.

w. 164. Awarskie przyłbice — pochodzące od Awarów, zamieszkujących w w. V dzisiejszy Dagestan na Kaukazie. Awarowie słynęli jako producenci broni.

w. 169. Hlebómna — Olga, córka księcia Gleba Juriewieża, żona Wsiewołoda.

\w. 170 nn.~|W najbardziej napiętym miejscu akcji autor przerywa opis bitwy i przenosi czytelnika, prawem kontrastu, w historyczną przeszłość, w której kryje się zalążek klęski. Znowu przywołuje pamięć rzymskiego cesarza Trajana, wspomina o czasach księcia Jarosława Mądrego i zajmuje się szerzej głównym siewcą niezgody, księciem Olegiem Swiatosławowiczem (zob. w. 129). Ten niezupełnie jasny ustęp posiada następujące tło historyczne: księcia Olega przepędził z Włodzimierza AYo-łyńskiego w r. 1077, po śmierci Swiatosława, jego stryj, Wsiewołod Jaroslawowicz z Czernikowa. Wygnany z własnego dziedzictwa, uciekł Oleg wraz ze swoim bratem stryjecznym Borysem Wiaczesławowiczem do

*