img043 (36)

Międzynarodowa ochrona praw człowieka. Zarys 133

2. Prawa człowieka w III filarze UE

Unia Europejska w art. 2 stawia sobie za cel rozwój w kierunku osiągnięcia przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób, w powiązaniu z właściwymi środkami w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji oraz zapobieganie i zwalczanie przestępczości.

Zgodnie z rozdziałem TUE poświęconym postanowieniom o współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (tzw. III filar) stwierdza się, że ten cel osiągnie się poprzez podejmowanie wspólnych działań w zakresie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych, zapobieganie i zwalczanie rasizmu i ksenofobii. Jest on osiągapy poprzez zapobieganie i zwalczanie przestępczości, a w szczególności terroryzmu, handlu ludźmi i przestępstw przeciwko dzieciom, nielegalnego przemytu narkotyków oraz przemytu broni, korupcji i oszustw (art. 29).

15-16 października 1999 r. w fińskiej miejscowości Tampere odbyło się posiedzenie Rady Europejskiej dotyczące m.in. stworzeniu w ramach Unii Europejskiej obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości¹³⁴. Wyrażono tam wolę zbudowania wspólnego europejskiego systemu azylowego (jednolite procedury, zasady, status osób), jak i systemu identyfikacji osób ubiegających się o azyl - Eurodac. Jednocześnie zaakcentowano potrzebę niedyskryminacyjnego traktowania obywateli państw trzecich, którzy legalnie zamieszkują w danym państwie członkowskim. Wezwano do zintensyfikowania wysiłków na rzecz podjęcia dodatkowych środków służących zwalczaniu rasizmu i ksenofobii.

W zakresie budowy europejskiego obszaru sprawiedliwości wezwano do stworzenia systemu informacji o systemach prawnych państw członkowskich, do wypracowania wspólnych standardów dotyczących zapewnienia lepszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, odpowiedniego poziomu pomocy prawnej, a także minimalnych standardów w dziedzinie ochrony ofiar przestępstw, w tym prawa do odszkodowania i zwrotu kosztów postępowania. Rada Europejska wezwała Komisję Europejską do przyjęcia programu działań mających na celu wdrożenie zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i karnych. W dziedzinie prawa karnego zaapelowano o przyjęcie wspólnych definicji, aktów oskarżenia, sankcji w zakresie przestępczości finansowej, przemytu narkotyków, handlu ludźmi, szczególnie kobietami, seksualnego wykorzystania dzieci.

W zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości zorganizowanej i trans-granicznej Rada Europejska wezwała państwa członkowskie do aktywnych działań w tej kwestii, przy zagwarantowaniu ochrony wolności i praw jednostek oraz podmiotów gospodarczych. Zaproponowano utworzenie specjalnego zespołu zadaniowego europejskich szefów policji do wymiany doświadczeń, wiedzy i informacji, we współpracy zEuropolem, a także powołania wspólnych zespołów śledczych w celu zwalczania w pierwszej kolejności przemytu narkotyków, handlu

¹³⁴ Spotkanie Rady Europejskiej w Tampere, [w:] Spotkania Rady Europejskiej 1993-2002. Wybór dokumentów, tom I, „Monitor Integracji Europejskiej” 2002, nr 53, s. 288-298.