img048 (33)

138 Tadeusz Sokołowski

zamieszkiwania, obywatelstwo dzieci. Jest ona z zasady zakazana, ale jeśli pojawi się racjonalne uzasadnienie dla jej istnienia, to dopuszcza się jej stosowania proporcjonalnie do celu chronionego. W TWE oraz w prawie wtórnym zawarty jest nakaz równego traktowania:

1)    Bez względu na pleć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub wyznanie, inwalidztwo, wiek lub orientację seksualną (art. 13 TWE, dyrektywa nr 43 Rady z 29 czerwca 2000 r. i nr 78 z 27 listopada 2000 r.);

2)    Bez względu na przynależność państwową (ogólny zakaz - art. 12 TWE; szczególny zakaz dotyczący swobód związanych z rynkiem wewnętrznym; wolność przepływu osób - artykuł 39 TWE; wolność przedsiębiorczości - art. 43 TWE, wolność świadczenia usług - art. 49-50 TWE; wolność przepływu kapitałów i płatności);

3)    Bez względu na płeć - wśród celów Wspólnoty Europejskiej zawartych w art. 2 TWE jest postulat, aby w działaniach WE uwzględnić i te, które dotyczą równości pomiędzy mężczyznami a kobietami. Sprecyzowanie tego wymogu zostało zawarte w art. 137, który mówi o równość płci w odniesieniu do wynagradzania za taką samą pracę, dostępu do zatrudnienia, warunków pracy i ubezpieczenia społecznego. Zgodnie z artykułem 141 TWE, równość wynagrodzenia bez dyskryminacji ze względu na płeć oznacza, że zasada ta obejmuje równość wynagrodzeń za taką samą pracę lub pracę tej samej wartości. Problem ten jest przedmiotem szeregu dyrektyw¹⁴²;

4)    Zakaz wszelkiej dyskryminacji między producentami i konsumentami Wspólnot w rolnictwie (art. 34).

Inną zasadą jest zasada wolności, która zapewnia podmiotom państw członkowskich swobodę w podstawowych dziedzinach aktywności życiowej i wiąże się zwłaszcza z instytucją rynku wewnętrznego - swobodą przepływu towarów, osób, usług i kapitałów i z zasadą efektywnej konkurencji. Zasada ta w zakresie rynku wewnętrznego jest jednak ograniczana z uwagi na porządek publiczny, zdrowie publiczne, bezpieczeństwo publiczne.

5. Karta Praw Podstawowych

Próby stworzenia katalogu praw jednostki w ramach Wspólnot Europejskich były podejmowane przez instytucje wspólnotowe na długo przez przyjęciem Karty Praw Podstawowych. W ramach tych poszukiwać przyjęto:

1) Deklarację Podstawowych Praw i Wolności - w dniu 12 kwietnia 1989 r. przez Parlament Europejski. Zawiera szeroki katalog praw4 wolności jednostki pierwszej i drugiej generacji, a także zasady demokracji, prawa konsumenta;

¹⁴² Szerzej na ten temat por.: R. Blanpain, M. Matey, Europejskie prawo pracy w polskiej perspektywie, Warszawa 1993, s. 133-156; O. Tusińska, Zasada równości kobiet i mężczyzn w świetle prawa Wspólnot Europejskich, „Państwo i Prawo” 2002, nr 10, s. 78-91; Równość praw kobiet i mężczyzn, Warszawa 2000; L. Florek, Równe traktowanie kobiet i mężczyzn w prawie Unii Europejskiej, [w:] Konferencja naukowa: Zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia, Warszawa, 2000, s. 8-22.