Zapalenie oskrzeli jest często obserwowanym klinicznie oraz sekcyjnie procesem chorobowym. Wywoływane jest przez szereg czynników środowiskowych, np. wysokie zapylenie, gazy, szeroko pojęte alergeny wziewne oraz czynniki typowo infekcyjne, głównie wirusy pneumotropowe, bakterie, riketsje, rzadziej pasożyty. Drogę dla mikroorganizmów chorobotwórczych torują najczęściej związki chemiczne drażniące i uszkadzające mechanizmy odpornościowe błon śluzowych dróg oddechowych.
U zwierząt proces zapalny obejmuje stopniowo całe drzewo oskrzelowe, przechodzi na przyległą tkankę okołooskrzelową (peribronchitis), a następnie sąsiadujący miąższ płucny. Zapalenie oskrzeli może mieć przebieg ostry lub przewlekły, zależnie od rodzaju i czasu działania bodźca zapalnego. Oceniając natomiast charakter zmian anatomopatologicznych zapalenie oskrzeli może mieć charakter m.in. nieżytowy, nieżytowo-ropny, ropny, włóknikowy.
W obrazie sekcyjnym zmienione oskrzela wypełnione są ciągliwym wysiękiem przylegającym do ściany oskrzeli, niekiedy powodującym ich zaczopowa-nie. Naczynia krwionośne błony śluzowej oskrzeli są przekrwione, natomiast tkanka łączna okołooskrzelową ulega obrzmieniu i zgrubieniu. Zapalne zgrubienie tkanki okołooskrzelikowej ma najczęściej charakter ogniskowy, miejscowy, rzadko natomiast obserwuje się równomierny naciek na przebiegu całego oskrzela, dlatego określane jest często jako guzowate zapalenie okołooskrze-lowe (peribronchitis nodosa).
W obrazie mikroskopowym zmiany najsilniej wyrażone są w oskrzelach i oskrzelikach. W świetle oskrzeli widoczne są liczne granulocyty, pojedyncze limfocyty oraz złuszczone komórki nabłonka oskrzelowego. Błona podśluzowa oskrzelików jest zgrubiała, nacieczona zapalnie. Naciek zapalny o podobnym składzie komórkowym widoczny jest również w tkance okołooskrzelowej. W przypadku procesu o charakterze przewlekłym komórki zapalne widoczne są również w przyległych pęcherzykach płucnych.
80