img286 (7)

108 Druidzi

przed końcem świata, obecną również współcześnie, a jak podkreśla Strabon, druidzi nauczali, że „ogień i woda któregoś dnia wezmą górę”. W końcu Aleksander pytał ich o największe obawy, a obawa przed końcem świata zdaje się całkowicie uzasadniona. Bogini wojny Badb przepowiadała nastanie końca świata po bitwie na równinie Magh Tuireadh, co przywodzi na myśl przepowiednie Pytii¹⁰.

Rozdział ten miał na celu omówienie celtyckich mitów o stworzeniu oraz celtyckiego panteonu. Ponieważ o religii Celtów wiemy bardzo mało, dalsze spekulacje wydają się bezcelowe. Pojęcie nieśmiertelności duszy, wiara w to, że siedzibą duszy jest głowa, i związany z tym kult głowy, oraz przekonanie, że duch zamieszkuje każdą rzecz - wszystko to będzie przedmiotem rozważań przedstawionych w następnych rozdziałach.

¹⁰ Warto w tym miejscu zacytować komentarz profesora Jeana Markale: „Kiedy Aleksander przyjął posłów galackich, którymi chciał się posłużyć jako najemnikami, zapytał ich: « Czego boicie się najbardziej?» Spodziewał się, że odpowiedzą: « Ciebie, panie». Ale Galaci odrzekli ze wzgardą: «Żeby niebo nie runęło nam na głowy ». Nieco zdziwiony, Aleksander odprawił posłów, obdarzając Galatów tytułem przyjaciół i sprzymierzeńców i zadowolił się stwierdzeniem: « Celtowie są dumni». (Arrian, Anabasis, I, 4). Tekst jest zupełnie jasny, zupełnie jednoznaczny i wystarczy, by ostatecznie obalić niedorzeczne podanie o zabobonności Celtów”. Jean Markale, Wercyngetoryks, Warszawa 1988, tł. H. Olędzka, str. 212, przypis 82 (przyp. tłum.).

Rozdział siódmy

Obrządki druidów

Pisarze antyczni pisząc o obrządkach druidów koncentrowali się głównie na składaniu ofiar z ludzi; wkrótce zajmiemy się tym zagadnieniem. Pliniusz jako jedyny wspomina, że druidzi wspinali się na dęby, by przy świetle księżyca ściąć jemiołę, a później składali ofiarę z białych byków. Warron mówi o „ceremonii chodzenia po ogniu”. Żeby poznać inne obrzędy praktykowane przez druidów, musimy sięgnąć do źródeł celtyckich. Spróbujmy zatem określić znaczenie rytuałów w życiu druidów.

Według źródeł irlandzkich, druidzi praktykowali pewien rodzaj chrztu. Obecnie chrzest kojarzony jest z tradycją chrześcijańską, gdzie symbolizuje oczyszczenie z grzechu. Angielskie słowo baptise oznaczające chrzest pochodzi od greckiego baptizien, czyli „zanurzenie”. Jednakże religijny obrządek mający charakter inicjacji i polegający na symbolicznym oczyszczeniu przy użyciu wody rozpowszechniony jest wśród religii całego świata. Wedy wskazują na wodę jako symbol czystości i szczegółowo opisują obrządki obmycia. Rytualna kąpiel w Gangesie w Benares, mieście Śiwy, jest jednym tylko przykładem. Jak zauważył Joseph Campbell:

(...) ludzie kąpią się w Gangesie. Jest to pewnego rodzaju niezmienny obrządek chrztu -wejście, zanurzenie się i przyjęcie cudownego daru wszechświata, wód Gangesu. Ganges jest ucieleśnieniem bogini Gangi; płynącą wodę przepełnia łaska, dar potężnej bogini.

Inicjację z użyciem wody spotkać można w bardzo różnych religiach od Mandżurii i Japonii po Amerykę Środkową. Wspominają o niej święte teksty islamu, hinduizmu, buddyzmu, dżanaizmu oraz chrześcijaństwa. W religiach antycznego, pogańskiego Rzymu chrzest wodą stanowił element kultu Izydy, Dionizosa i Mitry. Wierzono, że symboliczne obmycie uświęconą wodą po wyznaniu grzechów zmyje wszystkie złe uczynki i zmieni życie wiernego na lepsze.

Niektórzy uczeni sceptycznie wyrażają się o obrządku chrztu, rzekomo praktykowanym przez druidów, wskazując na prawdopodobną interwencję chrześcijańskich skrybów, którzy spisywali wcześniejsze tradycje. Mieliby oni przypisać druidom wypaczoną wersję własnych obrządków. Skoro jednak