img348

Przymiotnik

•    Jeśli po przymiotniku użytym orzecznikowo występuje dopełnienie, to stosujemy formę krótką:

ŚTa KHMra nwepecHa cbommm    ta książka jest interesująca dzięki

kinntocTpauMFMn    swym ilustracjom

2.3 Przymiotniki dzierżawcze

•    Przymiotniki dzierżawcze zakończone na -mh, -Mna, -mho, -MHbi i -ob, -obs, -obo, -obw są odmieniane tak jak przymiotniki, poza formą biernika rodzaju żeńskiego, gdzie wstawiamy końcówkę -y (zamiast -yra). Na język polski najczęściej tłumaczymy je rzeczownikowo, używając dopełnienia. Częściej używa się przymiotników dzierżawczych na -mh:

MŚMMHa runa na    kapelusz matki

Forma -ob- zachowała się w zwrotach frazeologicznych:

aaaMOBO bóboko    jabłko Adama

KpoKOflMnoBbi cn§3bi    krokodyle łzy

Następnie została poszerzona za pomocą przyrostka -ck- dla przymiotników względnych: otuóbckmm aoM    dom ojcowski

•    Przymiotniki dzierżawcze pochodzące od nazw zwierząt, zakończone na -mm, -bfl, -be, -bM, odmieniają się następująco:

jimcmm - lisi; lisa	m n		ż	/. mn.
Mianownik	nkicMM -be		-bfl	-bM
Dopełniacz	nkicbero		-ben	-bMX
Celownik	nticbeMy		-beii	-bMM
Biernik	JlklCMM -be		-bK>	-bM
Narzędnik	riŃCbMM		-beii	-bMMM
Miejscownik	(o) JIMCbeM		-beti	-bMX

2.4 Stopniowanie przymiotnika

•    Tylko przymiotniki jakościowe mogą być stopniowane.

2.4.1 Stopień wyższy

•    Stopień wyższy może być prosty lub złożony. Stopień wyższy prosty, w przeciwieństwie do złożonego, nie wykazuje różnic w rodzaju i nie jest odmieniany.

•    Stopień wyższy prosty jest tworzony poprzez dodanie do formy orzecznikowej stopnia równego końcówek -e, -ee (-eń) i zgodnie z tym używany jest w roli orzecznika.

Przymiotnik

2

•    Większość przymiotników tworzy stopień wyższy prosty zakończony na akcentowane ee (-en):

cńnbHbiń / cnneH - cnnbHŚe [cnnbHeki] silny Przy przymiotnikach trzy- i wielosylabowych temat jest zwykle akcentowany:

KpacMBbiM / KpacńB itd. - KpacńBee    piękny

[KpackiBeń]

•    Przymiotniki, których temat kończy się na spółgłoski r, k, x, a, t, ck, ct tworzą stopień wyższy z tzw. przegłosem, tzn. wymianą spółgłoski (r, p, —» >k; k, t -» m; x -> iu; ct -» m) + końcówka -e, która nie jest akcentowana:

floporÓM	Aopó>Ke	droższy	TMXMM	- TMLiie	cichszy
MOnOAÓM	Monówe	młodszy	nnócKMH	- nnóme	bardziej płaski
KpenKUM 6orŚTblM	Kperme dorane	silniejszy bogatszy	MMCTbIM	- mm me	czystszy
Zapamiętaj:
HM3KHM	Hk1>Ke	niższy	nnoxóki	- xy>xe	gorszy
BblCÓKMM	Bbime	wyższy	XOpÓLUMM	- nymue	lepszy
y3KMM	y>Ke	węższy	MŚneHbKMM	- MGHbLLie	mniejszy
6nk13KMM	6nki)Ke	bliższy	LUUpÓKUM	- liikipe	szerszy
KOpÓTKMM	KOpÓMe	krótszy	donbiiJÓM	- dónbiue	większy
pŚAKMki	pe>Ke	rzadszy	cnaAKMM	- cna me	słodszy
AaneKMM AÓnr m	Aanbiue AÓJibLue	dalszy dłuższy	nÓ3AHMM	-    nÓ3>Ke -    no3AHee	późniejszy
TÓHKklPl	TÓHblUe	cieńszy	rnydÓKMM	- rnyd>Ke	głębszy

•    Stopień wyższy złożony tworzymy poprzez dodanie óónee (lub MŚHee) przed formą stopnia równego w przypadku przymiotników zakończonych na -ckhm, -OBbiń, -eBbiń, które nie mogą utworzyć stopnia wyższego prostego. Tak samo tworzą stopień wyższy następujące przymiotniki:

BŚTxnń (stary walący się), rópflbiń (dumny), flep3xnń (bezczelny), nńnKMM (klejący), nńuJHnii (zbędny), paHHMM (wczesny), ycTŚnbiń (zmęczony)

•    Stopień wyższy złożony z óónee (MĆHee) może być tworzony przez wszystkie inne przymiotniki jakościowe obok stopnia wyższego prostego.

29