img411 (3)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Jedynie u niemowląt karmionych piersią wydalanie w ciągu 12 godzin trzech lub więcej wolnych stolców nie stanowi podstawy do rozpoznania biegunki Jeżeli stan dziecka nie budzi zastrzeżeń.

Ostra biegunka jest spowodowana najczęściej zakażeniem wirusowym lub bakteryjnym. Natomiast najczęstsze przyczyny przewlekłych stanów biegunkowych to: nietolerancje i alergie pokarmowe, zaburzenia trawienia i wchłaniania, przewlekłe zakażenia bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze i grzybowe, uszkodzenia błony śluzowej po leczeniu antybiotykami lub cytostatykami i niektóre choroby układowe.

W biegunkach przewlekłych należy rozważyć czynniki psychogenne i nieprawidłowe (pod względem ilościowym i jakościowym) żywienie.

Stanem z pogranicza fizjologii i patologii jest kolka jelitowa. Są to pojawiające się napadowo od 2.-3. tygodnia życia do 4.-5. miesiąca bóle brzucha z towarzyszącym zatrzymaniem gazów i dużym niepokojem (krzykiem) dziecka. Z reguły ustępują samoistnie, ale przedłużanie się „napadu” często wymaga interwencji lekarza. Najczęściej przyczynami kolki jelitowej u niemowląt są: niewłaściwa technika karmienia, błędy dietetyczne i pielęgnacyjne.

Krwawienie z przewodu pokarmowego

Najczęstszym umiejscowieniem krwawienia jest dolny odcinek przełyku, żołądek, dwunastnica i okrężnica. Zwykle jego przyczyną jest nadżerka błony śluzowej drążąca do naczynia; czasem krwotok wywołany jest nadciśnieniem wrotnym lub nieprawidłowością naczyniową. Niekiedy gwałtowne wymioty doprowadzają do naddarcia błony śluzowej i krwawień z okolicy połączenia żołądkowo-przełykowego. Zaburzenia krzepnięcia krwi, poza chorobą krwotoczną noworodków, zazwyczaj nie wywołują krwawień z przewodu pokannowego.

Jeżeli źródłem krwawienia jest przełyk, żołądek lub dwunastnica mogą pojawić się wymioty krwawe. Krew w zetknięciu z sokiem żołądkowym ciemnieje, przyjmując postać podobną do fusów kawy ze względu na przejście hemoglobiny w hematynę. Jasnoczerwony kolor wymiocin świadczy o obfitym krwawieniu w górnym odcinku przewodu pokarmowego.

Czerwona krew w stolcu wskazuje albo na krwawienie z końcowego odcinka jelit, albo na masywny krwotok z odcinka wyższego. Umiarkowane lub niewielkie krwawienie z miejsca położonego powyżej końcowego odcinka jelita cienkiego charakteryzuje się ciemnymi, smolistymi stolcami (melena). Podobnie objawia się duży krwotok z dwunastnicy lub żołądka.

Bóle brzucha, głowy, stawów i kończyn

Informacje dotyczące dolegliwości bólowych mają znaczenie, gdy uzyskiwane są od dzieci w wieku powyżej 3 lat. Reakcja na ból u młodszych dzieci jest bardzo zróżnicowana i tylko wnikliwe obserwacje opiekuna pozwalają na bliższe określenie zarówno miejsca, jak i charakteru bólu. Przy zbieraniu wywiadów od rodziców (jak też dziecka starszego) należy ustalić jak najdokładniej lokalizację bólu, jego charakter (nagły, przewlekły - nawrotowy lub stałe pobolewanie), zależność od pory dnia (nocy), posiłku (w tym rodzaju posiłku i odstępu od niego), objawy towarzyszące - ogólne (np. gorączka) lub ze strony różnych narządów; występowanie dolegliwości bólowych wiąże się z sytuacjami stresowymi (rodzinnymi, szkolnymi) lub wysiłkiem fizycznym.

Bóle brzucha występują u dzieci bardzo często. Wyróżnia się podział na: nagłe (ostre), przewlekłe i nawracające, a także na: organiczne, czynnościowe i psychogenne. Przyczyny bólów brzucha mogą być związane z przewodem pokarmowym lub umiejscowione poza nim, często są wyrazem choroby ogólno-u strój owej.

17