odróżnić na rozmazach z krwi, uprzednio barwionej przyżyciowo. W retikulocy-tach są widoczne resztki aparatu cytoplazmatycznego, natomiast erytroblasty kuasochionne mają jądro. Te ostatnie pojawiają się we krwi niezwykle rzadko, najczęściej po nagłej utracie dużej ilości krwi. Natomiast retikulocyty występują we krwi u większości gatunków zwierząt domowych w liczbie około 10%o, co odpowiada około 50/G/l. Pojawienie się zwiększonej ich liczby świadczy o wzmożeniu procesów wytwarzania krwinek czerwonych. Stąd ich liczba wzrasta po krwotokach lub przy niedokrwistości u młodych zwierząt.
Krwinki białe, czyli leukocyty (WBC, white blood cells), są bardzo zróżnicowanymi komórkami krwi obwodowej. Wspólną ich cechą jest obecność różno-kształtnego jądra, mają zróżnicowane cechy morfologiczne, są kształtu okrągłego lub nieregularnego, który w trakcie swoich czynności mogą zmieniać. Wyróżniającą właściwością leukocytów jest chemotaksja, czyli ukierunkowane poruszanie się w odpowiedzi na czynniki chemotaktyczne. Drugą osobliwością jest diapedeza, czyli wywędrowywanie z krwi poprzez naczynia krwionośne włosowate do płynu międzykomórkowego. Leukocyty to komórki dużo większe od erytrocytów. Ich średnica waha się w granicach od 8 do 20 pm. W związku z diapedezą we krwi przebywają krótko - od kilku do kilkunastu godzin, natomiast poza naczyniami mogą żyć od jednego do kilku dni lub nawet kilka lat (komórki pamięci).
Liczba krwinek białych we krwi obwodowej waha się w zależności od gatunku zwierząt od kilku do kilkunastu tysięcy w 1 pi krwi (tab. 4.2.) Można przyjąć, że na jedną krwinkę białą przypada aż tysiąc krwinek czerwonych. Liczba ta podlega wahaniom; zmniejszenie liczby leukocytów nosi nazwę leukopenii, a zwiększenie - leukocytozy. Wzrost liczby krwinek białych, zwany leukocytozą fizjologiczną, występuje po wysiłku fizycznym i po posiłku. U psów tzw. leukocytozą trawienna wynikająca z podwyższenia liczby neutrofili pojawia się w godzinę po nakarmieniu i utrzymuje się od 2 do 4 godzin. Podobne zmiany są we krwi świni, natomiast u zwierząt roślinożernych (przeżuwacze, koń) leukocytozy trawiennej nie obserwuje się. Zwiększenie liczby leukocytów obserwuje się również w wysokiej ciąży, u niektórych młodych zwierząt po porodzie (szczenięta), a także podczas stresu, ostrych zakażeń i infekcji.
Leukopenia ma miejsce przy chorobach narządów krwiotwórczych, białaczce leukemicznej, niedokrwistości aplastycznej, ogólnego wyniszczenia organizmu, chorobach popromiennych oraz po długotrwałym podawaniu niektórych leków (tyreostatyki, sulfonamidy).
Krwinki białe dzieli się na granulocyty (kwasochłonne, zasadochłonne i obojętnochłonne). a granulocyty I limfocyty i monocyty, oraz tzw. komórki lim-foidalne (K, NK). Podział i pochodzenie leukocytów przedstawiono na ryc. 4.19. Zarówno leukocytozą jak i leukopenia powinna być analizowana w odniesieniu do zróżnicowanych postaci krwinek białych na wybarwionym rozmazie krwi (leukogram). Leukogram, czyli procentowy skład krwinek białych u zwierząt
Erytroblast
wielobarwliwy
zasadocht. obojętnocht. kwasochł.
GRANULOCYTY PAŁECZKOWATE
zasadocht. obojętnocht. kwasochł.
Erytroblast
kwasochtonny
Retikulocyt
GRANULOCYTY SEGMENTOWANE
Retikulocyt / lub eiytrocyt /
Granulocyt.
zasadocht."
' Granulocyt 'obojętnocht.
// / / // Granulocyt , kwasochł.'
Limfocyt
rozwój komórek w szpiku kostnym