IMG 41 (2)

właśnie celowi. Sugeruję, że w sposób analogiczny Trobriandczycy potrzebuję czterech kategorii, aby ujawnić funkcjonowanie własnego społeczeństwa i owe cztery matrirody spełniają właśnie ten cel.

W wyniku niniejszej analizy staje się jasne, że konkretny mężczyzna Trobriandczyk stoi wobec społeczeństwa, które zdaje się składać z czterech różnych typów osiedli podrodowych. Są to:

A. Ludzie z naszej grupy •

B. Inni

t

fe) osiedla tama | b) osiedla kada, tuwa, btoada

c)    powinowaci; osiedla yawa, Itibou

d)    krewni dalecy 1 niekrewni; osiedla tabu

Z punktu widzenia jednostki Ego, system ten przybdera formę połowy (motety). Ego nie powinien szukać żony w grupie a) i b); powinien szukać żony w grupie c) i d), zwłaszcza specjalnie w d), ponieważ małżeństwo w tej grupie zwiększy „naszą" skalę przymierzy pokrewieństwa. Tabu staje się stereotypem odpowiedniej żony po prostu dlatego, że w zasadzie jest rzeczą pożądaną zmniejszyć grupę tabu i przekształcać ją w yawa. Również, jak zaznaczyłem, mężczyzna, który żeni się z bliską tabu, postępuje o krok naprzód w hierarchii rangi społecznej.

Ale te cztery kategorie całego społeczeństwa nie są uniline-arnymd grupami pochodzenia. Są one kategoriami osiedli wyróżnionymi na podstawie kryterium rodzaju ludzi, którzy je zamieszkują. Niemniej sugeruję, że istnieje funkcjonalna zależność między tym poczwórnym podziałem świata pokrewieństw Ego d faktem, że Trobriandczycy twierdzą, że mają cztery rody.

Mity pochodzenia Triobrandczyków, które tworzą podstawę praw własności ziemi wymieniają, że pierwsi przodkowie podrodu wyszli z różnych dziur w ziemi odpowiednio usytuowanych w środku terytordum rodowego. To właśnie te mity ustalają, że członkowie podrodu są właścicielami (toli) osiedla podrodu i przyległych terenów ziemi uprawnej. Trobriandzki

' B. Malinowski, Coral Gardens, t. I, s. 342.

podród jest rozproszoną jednostką, która rzadko faktycznie gromadzi wszystkich w Jednym miejscu, osiedle podrodu i związane z nim grunta są natomiast widoczną, stalą całością wszystkim znaną. Powiedzenie, że jednostkami wykazującymi ciągłość w społecznej strukturze Trobriand są podrody i osiedla należące do nich, jest w istocie odwróceniem faktów. Znacznie bliższe rzeczywistości jest twierdzenie, że kontynuowanymi jednostkami są osiedla i że członkowie podrodu należą do osiedli na zasadzie mitu pochodzenia. Jak wiele więc rodzajów osiedli podrodów powinno być w kategoriach mitologii Trobriand?

Mity powstania podrodów są jałowym i powierzchownym stwierdzeniem faktu dogmatycznego, ale znajdują one uzupełnienia w formie bardziej wypracowanych historii tego samego typu. Jeden tylko mit o pierwszym powstaniu rozszerza się w długą, udramatyzowaną historię, jest to mil o pierwszym powstaniu czterech przodków czterech głównych rodów ¹⁰. W tym micie cztery zwierzęta totemiczne czterech klanów wychodzą jedno za drugim z pojedynczej dziury ⁿ. Malinowski utrzymuje, że funkcją tego mitu jest zapewnienie wyższej rangi podrodu Tabalu z rodu Malasi, ale jego argumenty są słabe. Wydaje mi się jasne, że ten mit o pochodzeniu ,,rodu" można zrozumieć jedynie, jeżeli rozpatruje się go z mitami pochodzenia „podrodu". Z mitu w tym kontekście wynika, że ludzie są nierozerwalnie związani z określonymi terenami — członkowie podrodu z ach osiedlami podrodowyml — i precyzuje się, że istnieją cztery rodzaje takich ludzi.

Chciałbym tu twierdzić, że czterech rodów Trobriand nie można traktować jak czterech jedynych i oddzielnych linii pochodzenia — Trobriandczycy sami wykazują rzeczywiście mało zainteresowania swym rodowodem. Cztery rody są „wyrazem", rodzajem modelu, faktu, że w świecie, w którym Trobriandczyk znajduje się jako jednostka, istnieją w tym zakresie, który jego dotyczy, cztery rodzaje zlokalizowanych osiedli z ich stowarzyszonymi podrodami. Z punktu widzenia młodego mężczyzny,

¹⁰ Ibid., t. X, s. 343.

^łt B. Malinowski, Zycie seksualne dzikich, s. 422.

97

7 Etnologia