IMG!65 (2)

» dahKj części omówione zostaną jego znaczenia w lym procesie, funkcje w środowisku edukacyjnym oraz czynniki determinujące poziom i jakość rozwoju kompetencji komunikacyjnych.

TUlaj też znajdzie czytelnik przegląd najszerzej znanych teorii komunikowania. ze szczególnym uwzględnieniem ich aspektów pedagogicznych.

Cechy komunikacji codziennej.

Komunikacja językowa jako zjawisko społeczne

Jak zauważa Hein Rener, komunikacja codzienna to inaczej

[...] wymiana Informacji w toku bozpośrodniogo kontaktu mydzy osobami, oparta na stosunkowo niezawodnych oczekiwaniach wzglądem ogólnych wzocców zachowań uczestników, wynikających za znajomości standardów lago rodzicu zachowań¹

Wyróżnić możemy trzy rodzaje komunikacji:

-    ustną i pisemną

-    bezpośrednią i pośrednią

-    komunikację masową (interaktywną i codzienną).

W analizie społecznej płaszczyzny procesu wychowania szczególnie interesuje nas komunikacja bezpośrednia, ustna to ona jest przede wszystkim źródłem istotnych, kształtujących naszą wiedzę i osobowość przekazów-. Do form komunikacji bezpośredniej zaliczamy: rozmowę, dyskusję, wykład. Często na pozór przypadkowe spotkanie i wynikła / niego rozmowa także bywają źródłem oddziaływań wychowawczych.

Także takie formy komunikacji pośredniej, jak: przesyłanie pisemnych wiadomości (Listy), nagrywanie i odtwarzanie tego, co kłoś powiedział (audycje edukacyjne), przesyłanie informacji przez nadajniki audiowizualne (przekaz medialny) mają znaczenie dla procesu transmitowania wartości, przekazywania wiedzy, nigdy jednak nie zyskały sobie takiego znaczenia w socjalizacji i wychowaniu jak te związane z komunikacją bezpośrednią.

Oczywiście, porozumienie i przekazywanie informacji możliwe jest zarówno w drodze komunikacji pośredniej, jak i bezpośredniej. Musimy jednak pamiętać, że podstawową jednostką komunikacji pozostaje zdanie, nic zaś pojedyncze słowo. Zależność między pozornie bliskoznacznymi określeniami

ma tu ogtonu»c wcnwf Pmte.ifc)Wy>8f6>ik»lta»rirt.^» ■■■— ,„ikomuriikatetn utaję się nim dopiero wtedy, gdy zawartewnim ■farmncu (Mną pewną strukturę, uwzględniają kontekst wypowiedzi, który potwak Mmhowk ojej iMcwnw. aczęwotrytastat pon podstawowe ranyf-•ot Jak to ssę zatem drłejc. fe mimo dużej złożoności zagadnień związanych t komunikowaniem sobie różnych treści, jesteśmy w stanie się rozumieć? Rozumienie odnosi się do czterech aspektów:

-    językowego (aby się rozumieć, musimy mówić językiem, którego zasady składni t zasób słownictwa są zrozumiałe dla obu stron);

-    komekstualncgn (rozumiemy się. gdy jesteśmy w stanic włączyć omawianą sytuację i jej okoliczności w strukturę wiedzy i własnego doświadczenia);

-    empatycznego (aby kogoś zrozumieć, musimy w choćby minimalnym stopniu posiadać zdolność wcniwama się w inne osoby, ich przeżycia i emocje);

-    aksjologicznego (aby kogoś rozumieć, musimy podzielać jego system wartości, zasad etycznych i reguł postępowania, którymi się poekiguje). Do problemu rozbieżności w przekazie i braku porozumienia między

partnerami powrócimy jeszcze w trakcie omawiania teorii komunikacji, a teraz zajmijmy się językiem, który jest zarówno źródłem przekazów aocja-lizacyjnych. jak i podstawowym narzędziem komunikacji.

Aspekty użytkowania języka i jego znaczenie w procesie socjalizacji

Traktując język jako narzędzie komunikacji, wyróżnić możemy dwa aspekty jego użytkowania: mowę i pismo. Wspomniano już o tym wcześniej, przy omawianiu form komunikacji. O ile sam język, traktowany jako mcrozdzielna całość, jest elementem kultury symbolicznej, współtworząc jej przekazy, o tyk mowa, determinowana przez proces myślenia, jest głównym ctcmciMrm interakcji społecznych. Porozumiewać się z kimś możemy zarównomówg^ jak i pisząc, jednak pierwszy gosób no»twilnr hrrpnśredninórś i to on będzie dla nas mtcrcsujący^ponieważ wychowanie jest procesem opartym na bezpośrednim kontakcie między ludźmi. Pismo, jako element wtórny, utrwala to, co ustaliliśmy uprzednio, posługując się moną przekazuje treści i znaczenia uniwcrsalizując je w postaci tekstów kultury, np lektur. Mowa

97

1

H. Rener. Komunikacja codzienna wpedagogkf. OWP. Gdańik 2005. ł 2S-41.