IMG$24 (3)

246 6. Analiza — Trrtn* ■- Kaapkimmu

przed miareczkowaniem wapnia (podobnie jak podczas oznaczania magnezu) strącc-niowo. przez ekstrakcję lub też maskuje się je. jeśli ich zawartość w roztworze badanym jest niewielka. Magnez po zalkalizowaniu badanego roztworu wodorotlenkiem sodu strąca się w- postaci Mg(OH)>. Roztwór wapnia można miareczkować nie odsączając osadu. Jeśli wodorotlenku magnezu jest dużo. to może nastąpić współstrącanic się wapnia. Można temu zapobiec dodając do badanego roztworu nieco sacharozy lub mannitolu. Obecność większej ilości soli amonowych jest szkodliwa, gdyż zmniejsza pH roztworu i zmiana zabarw ienia podczas miareczkowania nie jest wyraźna. Amoniak usuwa się przez ogrzewanie roztworu zalkalizowancgo wodorotlenkiem sodu. W tym przypadku należy roztwór przed miareczkowaniem zakwasić, aby rozpuścić wydzielony węglan wapnia i usunąć dwutlenek węgla.

Metodą komplcksomctryczną z użyciem mureksydu jako wskaźnika można oznaczać wapń. np. w glinokrzcmianuch i w minerałach węglanowych.

Przygotowanie roztworów

Roztwór wzorcowy wapnia. 0.01 M. Rozpuścić 1.0001 g odpowiedniej czystości węglanu wapnia, wysuszonego w temp. 110°C. w 25 mL 1 M HC1 i rozcieńczyć roztwór wodą w kolbie miarowej do 1 litra.

Murcksyd. 1) Zmieszać przez roztarcie w moździerzu 100 mg mureksydu z 20 g chlorku sodu. 2) Rozpuścić 100 mg mureksydu w mieszaninie 25 mL wody i 25 mL alkoholu. Roztwór nie jest trwały i nie powinien być przechowywany dłużej niż tydzień.

Sposób wykonania

Badany roztwór, z którego oddzielono metale grup analitycznych 1—III. zawierający 10-15 mg wapnia, zobojętnić w kolbie stożkowej o poj. 250 mL roztworem NaOH. rozcieńczyć wodą do ok. 100 mL. po czym dodać jeszcze 10 mL I M roztworu NaOH. Dodać 4-5 kropel roztworu mureksydu (lub odpowiednią ilość stałej mieszaniny murek* sydu z NaCli i miareczkować 0.01 M roztworem EDTA do zmiany zabarwienia roztworu z różowego na fiołkowe. W celu lepszego uchwycenia PK miareczkowania należy miareczkować wobec świadka, którym może być roztwór przemiarcczkowany.

Oznaczoną zawartość wapnia (w gramach) obliczyć z wzoru

x = rr(EDTA) - 0.04008

w którym v oznacza objętość (mL) roztworu EDTA. e(EDTA) — miano roztworu EDTA fmol/L). nastawione na wzorcowy roztwór wapnia. 0.04008 — masę milimolową wapnia (g/mmoł).

Nastawienie miana 0.01 M roztworu EDTA na 0.01 M roztwór wapnia

Do kolby stożkowej o poj. 250 mL odmierzyć 25 mL dokładnie 0.01 M roztworu wapnia, rozcieńczyć wodą. dodać roztworu wodorotlenku sodu. mureksydu i miareczkować roztworem EDTA. jak podano w sposobie wykonania oznaczenia wapnia.

Obliczyć miano roztworu EDTA (w moł/L) z wzoru

25-0.01    0.25

c (EDTA I ----

w którym 0.01 oznacza stężenie roztworu wzorcowego Ca (mol/L). i>i — objętość (mL) roztworu EDTA zużytego na miareczkowanie.

Oznaczanie niklu

Nikiel miareczkuje się mianowanym roztworem EDTA wobec mureksydu jako wskaźnika. Na początku miareczkowania badany roztwór powinien być słabo amoniakalny. pod koniec — dość silnie amoniakalny. Ten sposób postępowania zapewnia doić ostre przejście zabarwienia z żółtego w fiołkowe w PK miareczkowania. Ponieważ reakcja między jonami niklu a EDTA nie zachodzi szybko, należy dodawać roztwór EDTA z biurety wolniej niż w innych bezpośrednich miareczkowaniach roztworem EDTA.

W warunkach kompleksometrycznego oznaczania niklu z EDTA reagują także jony miedzi i kobaltu. Można je przed oznaczaniem niklu oddzielić ekstrakcyjnie, Masując na przykład dictyloditiokarhamiman sodu i l-nitrozo-2-naftol. Do maskowania miedzi stosuje się tiosiarczan sodu. Jony żclazadil). glinu i manganu należy usuwać przed miareczkowaniem niklu. Mniejsze ilości maskuje się tnetanoloaminą Pierwiastki ziem alkalicznych i ziem rzadkich strąca się w postaci fluorków.

Przygotowania roztworów

Roztwór wzorcowy niklu. 0.01 M. Rozpuścić 3.9S00 g odpowiedniej czystości Ni(NH4)i(SO«)] • 6H]0 w wodzie z dodatkiem I mL stęż. HjSQ| i rozcieńczyć roztwór wodą w kolbie miarowej do I litra.

Mureksyd. Sposób przygotowania podano w poprzednim punkcie.

Sposób wykonania

Badany roztwór, zawierający 10-15 mg niklu, po oddzieleniu lub zamaskowaniu jonów metali przeszkadzających, rozcieńczyć wodą w kolbie stożkowej o poj. 250 mL do ok. 100 mL. dodać mureksydu. 5 mL 10-procentowego roztworu chlorku amonu i amoniaku do uzyskania pH ok. 8. Miareczkować powoli 0.01 M roztworem EDTA. Przed końcem miareczkowania dodać 10 mL stęż. amoniaku i kontynuować powoli miareczkowanie do zmiany zabarwienia roztworu z żółtego na hotelowe Oznaczoną zawartość niklu (w gramach) obliczyć z wzoru

m m i*c(EDTA) • 0.0587

w którym r oznacza objętość (mL) roztworu EDTA. r(EDTA) — miano roaww EDTA. ustalone na 0.01 M roztwór niklu lub 0.01 M roztwór wapnia. 0.0587 — masę milimotową niklu tg/mmol).